In de war

Oorlog. Het is iets waar wij Nederlanders alweer zo’n 77 jaar van verschoond zijn. Er zijn maar weinig landen die dat op dit moment kunnen zeggen.

Natuurlijk, in het midden van de jaren tachtig van de vorige eeuw was er de Koude Oorlog: het conflict tussen ‘oost’ en ‘west’. Maar die was toch vooral een inspiratie voor Frankie Goes To Hollywood, die met Two Tribes een wereldhit scoorde. En dan vooral de Annihilation-mix, beginnend met luchtalarm en voorzien van een handleiding ‘wat te doen bij een vijandelijke aanval’. Op de B-kant (die had je nog in die tijd) stond hun versie van Edwin Starr’s War dat de meeste van mijn generatiegenoten vooral kennen in de live-versie van Bruce Springsteen.

Waar oorlog goed voor was, we wisten het niet. Onze leraar Duits, met een grote liefde voor het ontstaan van talen, had destijds wel een verklaring waarom oorlog in het Engels war heet. Landen die in oorlog zijn, zijn in de war. Er is wanorde, chaos. Ik herken dat wel. Soms ben ik zelf ook verward. Omdat mijn hart iets anders wil dan mijn hoofd. Alsof die twee in oorlog met elkaar zijn.

x

Helaas zijn er nog altijd mensen te vinden die ten aanzien van oorlog ‘goed voor’ zijn. Die er toch een bepaalde vorm van gewin in zien, terwijl de historie vooral laat zien dat oorlog uiteindelijk alleen maar verliezers kent. Nu weer een hier (nog) niet nader te noemen Russische president. Zijn Oekraïense collega omschrijft de situatie als een die niemand wil: het Russische volk niet, het Oekraïense volk niet, het Westen niet. Maar ook een situatie waaronder wij allemaal lijden: het Russische volk, het Oekraïense volk, het Westen. Het doet me denken aan een hier niet nader te noemen virus. Een pandemie die niemand wilde, maar waar we allemaal onder leden. Je zou een oorlog een door de mens veroorzaakte pandemie kunnen noemen.

Dan rijst bij mij de vraag: moeten we dit willen? Hebben we nog niet genoeg leed en ellende gehad? Onze planeet weet niet waar Rusland, Oekraïne en het Westen liggen. En in principe zijn oost en west niet meer dan punten van een kompas. Ik zou willen zeggen: kom, pas jezelf aan. Uiteindelijk is een mens vooral gebaat bij compassie.

When two tribes go to war, money’s all that you can score.
Vrij vertaald: als de oorlog uitbreekt, gaat alleen de poet in.