Tweedeling?

Al een tijdje worstel ik met de vraag of ik me zorgen moet maken over een dreigende tweedeling in de samenleving. Een scherp onderscheid maken tussen de mensen die wel en mensen die geen vaccinatie hebben gehad, mag dat wel?

Geleidelijk aan kom ik er achter dat deze vraag te simplistisch is. Het heeft te maken met een andere tweedeling die je kunt maken. Een tweedeling die dwars door die andere heen snijdt. Een tweedeling tussen mensen die verantwoordelijkheid nemen voor hun beslissing en daar ook voor zichzelf de consequenties van willen dragen. En mensen die dat niet doen. Als je deze twee combineert krijg je eigenlijk 4 groepen.

Gekozen voor een vaccinatie

Er zijn mensen die gekozen hebben voor een vaccinatie en die weten dat deze geen 100 procent bescherming biedt. Die weten dat je nog steeds een (weliswaar kleine) kans hebt om het te krijgen en het dus ook weer kunt overdragen. En die zich daar ook naar blijven gedragen. Door zich nog steeds aan de basale maatregelen te blijven houden: afstand, hygiëne, thuis werken en niet aan (grote) bijeenkomsten meedoen.

Er zijn mensen die gekozen hebben voor vaccinatie en bij wie de indruk is ontstaan dat ze vervolgens hun goddelijke gang kunnen gaan. Weer feesten, in vliegtuigen stappen en dergelijke. Weer ‘terug naar het oude normaal’. Helaas is de individuele bescherming geen 100 procent en neemt die bovendien in de tijd geleidelijk aan af; het snelst bij ouderen. Niet goed geïnformeerd dus.

Weloverwogen keuze

Er zijn mensen die besloten hebben om zich niet te laten vaccineren. Voor wie dat een weloverwogen bewuste keuze kan zijn, of die nou (wetenschappelijk) geldig is of niet. Maar die tegelijkertijd ook de gevolgen van die persoonlijke keuze accepteren en alles doen wat wordt geadviseerd om te voorkomen dat ze het zelf krijgen of dat ze, als ze het krijgen, daar anderen mee besmetten. Die zo veel mogelijk thuis blijven, mondkapjes dragen en zich aan de voorgeschreven hygiënemaatregelen houden.

Dan zijn er tot slot ook nog mensen die zich niet willen laten vaccineren, maar die zich ook niet laten raden over de gevolgen van die keuze. Bijvoorbeeld omdat ze ontkennen dat er een virus is, dat het gevaarlijk is of ze zien er een complot in.

Uit de hand gelopen

Als iedereen in groep 1 zou zitten, was het niet zo uit de hand gelopen. „Met vaccinatie en gedrag prikken we ons uit de crisis”, was immers het motto. Door een gebrek aan voorlichting, inzicht en uithoudingsvermogen is groep 2 helaas onnodig groot. ‘Dansen met Janssen’ heeft mensen op het verkeerde been gezet. Hier hebben we een kans gemist. We hadden veel geleidelijker moeten afschalen.

Groep 3 is nog wel te hebben, als die tenminste maar niet te groot wordt en zich niet te veel concentreert in bepaalde wijken, dorpen of sociale groepen. En ook hier zou goede voorlichting door vertrouwde personen bovendien nog wel wat aan kunnen doen. Groep 4 is de lastigste. Die is misschien ook het minst homogeen. Leeft in eigen bubbels, met eigen informatiekanalen en heeft vaak om verschillende redenen geen vertrouwen in de overheid. Zij houden zich, soms demonstratief, niet aan de adviezen.

De echte tweedeling

Het grootste probleem is dat er mensen zijn die geen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen keuzes. Groep 2 en groep 4 dus. Die niet inzien dat een individuele keuze tegelijk ook altijd gevolgen heeft voor het collectief. Het kiezen voor een vaccin en het je houden aan gedragsmaatregelen doe je niet alleen voor jezelf, maar ook voor het beschermen van de hele gemeenschap, met name van de zwakkeren. De echte tweedeling zit dus tussen de verantwoordelijken en de onverantwoordelijken.

Daarom ben ik minder bang voor het virus dan voor mensen die geen verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen keuzes en handelen. En dan maakt het niet uit of ze dat doen uit onwetendheid, domheid of boosheid. Elkaar of je door de overheid laten aanspreken op die verantwoordelijkheid, is misschien wel het echte probleem. Dat vraagt om herstel van vertrouwen in elkaar en in de overheid. Daar kunnen we vandaag al aan gaan werken.