Mijmerend over het Valkhof

Het voordeel van wonen in de oudste stad van Nederland is dat je bijna struikelt over de historische aangezichten. Eén van de mooiste plekken in het centrum van Nijmegen is voor mij het Valkhof.

Het stadspark is een typisch product van de zo kenmerkende negentiende-eeuwse romantische landschapsarchitectuur. Het biedt niet alleen een inkijkje in het verleden van de stad, het is tevens een mooi voorbeeld van hoe die stad vroeger omging met haar eigen verleden. Na het besluit in 1795 om de Valkhofburcht te slopen verrees rond 1800 een stadspark, dat later nog enkele malen werd herzien. Het markeerde het verlies van een imposante historische burcht die Nijmegen voor eeuwen op de kaart had gezet maar moest wijken om deels praktische redenen maar ook in ideologisch opzicht een afrekening betekende met het ancien régime in een tijd van revolutie. Tegelijkertijd werden de Nicolaaskapel en wat ging heten de Barbarossa-ruïne ingebed in een romantisch tafereel van bewondering voor de schoonheid van de natuur en een hang naar het eenvoudige, pure, ambachtelijke van de verloren Middeleeuwen in een tijd dat de samenleving industrialiseerde.

Voorbeeld van omgaan met verleden

Het Valkhof is daarmee niet alleen onderdeel van de geschiedenis maar een voorbeeld van omgaan met het verleden. Gelukkig is de discussie rondom de herbouw van de Donjon dan ook sinds 2018 verstomd. Het getuigt van gebrek aan historisch besef als we één aspect van onze stadsgeschiedenis gaan transporteren naar de eenentwintigste eeuw. Het mooie aan het Valkhof is juist dat het de continuïteit van de geschiedenis laat zien waarbij heden en verleden steeds in elkaar grijpen. Lopend in het Valkhofpark zie ik in gedachten dansende jongeren tijdens de Nijmeegse zomerfeesten in de eenentwintigste eeuw, in een stadspark van twee eeuwen oud, waarop honderden jaren een Middeleeuwse burcht stond die keizers huisvestte, waar de oudere Nicolaaskapel weer deel van uitmaakte die, als je goed kijkt, nog her en der hergebruikte Romeinse bakstenen en dakpannen bevat. Prachtig toch?