*Tolerantie*

Het valt me iedere keer weer op hoe de Nederlandse tolerantie zich heeft omgevormd tot een bureaucratisch stelsel waar je u tegen zegt. We helpen mensen die we niet moeten helpen en juist de mensen die we hulp en ondersteuning zouden moeten bieden, laten we aan hun lot over.

Neem nu een voorbeeld uit de GGZ. Een aantal jaren geleden is er flink bezuinigd op de RIBW’s en langdurige verblijfplaatsen voor mensen met een ernstig psychiatrische aandoening (EPA). Mensen die eigenlijk niet zelfstandig kunnen wonen, zijn geplaatst in sociale huurwoningen in woonwijken. Het idee erachter was dat het de mensen goed zou doen om te wonen in een normaal huis, in een normale woonwijk, tussen ‘normale’ mensen en dat dit zou leiden tot zowel klinisch, maatschappelijk als persoonlijk herstel. Voor de mensen voor wie dit werkt, is het prachtig. Maar voor de mensen voor wie dit niet werkt, is het een ramp.

Geen sociaal vangnet

Sinds zes jaar woont er in onze flat een EPA-buurman met grote verslavingsproblematiek, een licht verstandelijke beperking, zonder sociaal vangnet. Er is niemand die hem in de gaten houdt. Niemand die aan de bel trekt als het nodig is. Niemand die ziet dat hij door zijn aandoening woede-aanvallen heeft die gepaard gaan met luid schreeuwen, stampen, schelden en met deuren slaan. Urenlang. Dag en nacht. Niemand die weet dat hij dag en nacht harde muziek draait om zijn emoties te reguleren. Niemand die weet dat hij dag en nacht alcohol en cannabis gebruikt tot zijn geld halverwege de maand op is en hij last krijgt van onttrekking. Behalve wij, de buren. De meeste buren zijn bang. Bang voor de woede, voor de onvoorspelbaarheid, voor conflicten. Afspraken maken heeft geen zin, die is hij na een paar uur vergeten.

Dit alles leidt tot grotere problemen bij de buurman, maar ook tot enorm veel stress en spanning voor de omwonenden. De buurt deint mee op de golven van de buurman. Is hij rustig, dan is de buurt rustig. Is hij angstig, woedend en agressief, dan zijn de buren dat ook.

Bureaucratie en regelgeving

En hulp? Die komt maar lastig op gang. Er is zoveel bureaucratie en regelgeving dat er alleen iets in gang wordt gezet wanneer een buur echt klaar is met de situatie en zich volhardend inzet om hier iets aan te doen. Maar meld je niks, dan zal er niks gebeuren. Politie? Die kan alleen langs gaan om overlast te signaleren. Woningbouw? Die bouwt pas een dossier op als het echt niet anders kan. Daarbij schuiven zowel de woningbouw als de politie de verantwoordelijkheid af op de GGZ. En de GGZ? Die zal op aandringen van de politie, het Meldpunt Zorg en Overlast en de woningbouw iets moeten doen, maar zit ook vast door allerlei wetten en regelgeving.

In dit hele proces lijkt er veel tolerantie te zijn. Tolerantie voor de buurman wel te verstaan. Alles is erop ingesteld om de buurman te laten blijven wonen waar hij nu woont. Hoe mooi en kostenbesparend het ook lijkt dat hij op zichzelf woont, wordt er ook gekeken naar de nevenschade die dit allemaal met zich meebrengt? Kosten van politie? Kosten van de GGZ? Kosten van de meldpunten? De invloed ervan op de lichamelijke en psychische gezondheid van de omwonenden? En daarnaast: is het tolerant als we iemand zien afglijden, kapot zien gaan en vele mensen in de afgrond mee zien trekken? Mensen zoals zijn buren. Mensen zoals ik. En dat er niet echt wordt ingegrepen? Dat kan toch niet de bedoeling zijn!? Want verdient niet iedereen een veilige en prettige woonomgeving?