*LASTPAK*

Het begint er tegenwoordig verdacht veel op te lijken dat het ieder voor zich is en één voor ons allen. Wanneer je – om welke reden dan ook – niet kunt meekomen met de maatschappij, is dat jouw probleem, jouw persoonlijke last, de steen die jij moet dragen.

We willen als mensen ervan uitgaan dat alles maakbaar is in dit leven. Heb je succes dan heb je dat aan jezelf te danken. Maar faal je, dan is dat ook je eigen verdienste en word je gezien als een lastpak. Zo denken, geeft ons een gevoel van controle. Want falen, dat zal mij niet overkomen. Dat het de ander wel overkomt, is een kwestie van ‘eigen schuld, dikke bult’, denken we maar al te graag.

Maar is het wel zo zwartwit als we onszelf willen doen geloven? En is succes of falen een individuele aangelegenheid? Of hangt alles samen met de omstandigheden waarin je verkeert? Of met de mensen met wie je je mag omringen? Het vangnet dat je hebt?

Oog hebben voor elkaar

Ik kan me zo voorstellen dat wanneer je in veilige omstandigheden vertoeft, met een schare van liefhebbende familie, vrienden en collega’s achter je, zonder grote financiële zorgen, dat je meer uit je leven kunt halen dan wanneer je er alleen voor staat, niet het geluk hebt van fijne naasten of een financieel vangnet en je in je eentje alle lasten moet dragen die op je pad verschijnen.

Daarnaast lijken problemen misschien wel een individuele aangelegenheid, maar is het in feite ook een kwestie van maatschappelijke gevolgen van het meritocratisch denken waarbij we ervan uit gaan dat er sprake is van kansengelijkheid voor iedereen, terwijl gelijke kansen in de praktijk niet voor het oprapen liggen. Ik pleit ervoor om oog te hebben voor elkaar. Voor de persoonlijke omstandigheden waarin iemand zich bevindt en voor empathie, begrip en erkenning. Waar voor de één succes zit in veel geld, een groot huis, mooie spullen, een goede baan en een vette auto, levert de ander al een topprestatie door te overleven, het hoofd boven water te houden, kinderen op te voeden en trauma’s te overwinnen.

Hoe mooi zou het zijn als we elkaar echt zouden zien, horen en steunen. Zonder oordeel. Dat geldt ook voor maatschappelijke instanties als UWV, Belastingdienst en Gemeentes. Ieder verhaal is uniek. Ieder mens volgt zijn eigen pad. Ieder mens vecht zijn eigen strijd. Maar door elkaar echt te zien, proberen te begrijpen en te steunen, kunnen we het verschil maken. Wellicht verandert de meritocratie dan weer in een echte samenleving. En kunnen de lastpakken samen gedragen worden.