Jongeren geloven liever in sprookjes

Onlangs verscheen in het Nederlands tijdschrift Quote een artikel waarin schrijfster Stéphanie Hoogenberk besloot om te infiltreren bij Street Academy, een initiatief van Erik Hensel. Zij legt daarbij uit hoe jongeren duizenden euro’s spenderen om ‘waardevolle’ colleges en live-evenementen bij te wonen, met als beloning de juiste mindset om succesvol te worden. Onder begeleiding van prestatiecoach Joost Leenders, producer Reverse, en rapper Lil’ Kleine, worden millennials gestimuleerd om met de juiste handvatten hun eigen droom te realiseren.

‘Street Academy’ zal wel volledig nieuw in onze oren klinken, maar het fenomeen om je eigen vrijheid te bekostigen over de rug van een ander is dat bepaald niet. Jongeren geloven tegenwoordig liever in sprookjes dan dat ze de handen uit de mouwen steken. Op naar een ongebonden lifestyle, twee uurtjes werken vanuit een vakantieoord, samen met allerlei pseudo-intellectuelen die je motiveren om de status pro quo te doorbreken en het ‘nine-to-five’ leventje aan de kant te zetten.

In de praktijk blijkt dat de meesten niet verder denken dan dat hun neus lang is. Buiten dat het volstrekt debiel is om geleend geld van ome DUO te investeren in dit soort wanpraktijken, leer je helemaal niks van een rapper die werd afgewezen voor het vwo of een oplichter als Jia Ruan die na een paar weken studeren het al te heet onder zijn voeten kreeg en besloot om in een bloemetjes print overhemd van The Sting, zijn ‘eigen pad’ te bewandelen als zogenaamde businesscoach.

Het is verbazingwekkend hoe weinig er wordt nagedacht dat financiële vrijheid nooit een kwestie is van een paar maanden werk. Voordat je onderaan de streep winst maakt, personeelsleden hebt en überhaupt kan investeren in marketing, moet je jezelf realiseren dat er geen magisch systeem of verborgen geheim is dat je succesvolle resultaten zal geven.

Het verkooptrucje ‘dat je volledig in vrijheid zal leven zonder verplichtingen’, is even kortzichtig als stom. Het is immers niet zo dat je als zelfstandig ondernemer geen belasting hoeft te betalen, over die hypothetische Lamborghini waarin je loopt rond te rijden. Je hebt meerdere verplichtingen waaraan je moet voldoen. Ik heb nog nooit een ondernemer horen verkondigen dat hij zijn voeten op tafel kon leggen omdat hij geen administratie hoefde te doen. 

Het is een veelgebruikte verwijzing die dit soort ‘goeroes’ maken: het verhaal van selfmade miljonairs als Steve Jobs of Bill Gates. In verschillende interviews en video’s leggen ze uit wat ze gemeen hebben: ze zijn gestopt met school maar wél miljardair geworden. Daarmee brengen ze gelijk het grootste probleem in beeld met wat ze doen. Veel jongeren hebben een reactieve houding, zetten hun rationeel denkvermogen stil, stoppen met school en komen vervolgens in de schulden om een hippe cursus te volgen.

Mijn ongezouten mening over dit onderwerp zorgt regelmatig voor frictie. Sommigen van mijn collega’s, werkzaam in de online marketing, geloven dat ik digitalisering altijd moet omarmen omdat ik zelf verdien door middel van allerlei algoritmes als Google of Facebook. Anderen verwijten me van hypocrisie, met overigens hetzelfde argument. Natuurlijk is het mooi om een bedrijf te laten groeien, maar het verschil zit hem erin dat ik mijn leeftijdsgenoten niet motiveer om de deur dicht te gooien voor het onderwijs.

Gelukkig ben ik niet de enige die op deze manier hierover nadenkt. In een publicatie van Marketingfacts, één van de meest populaire marketing weblogs in Nederland, zetten verschillende marketeers dit ook in het daglicht. Niet zozeer om een klap te geven aan e-commerce, maar vanwege het principe: een online marketeer zijn is ook gewoon een baan waar je hard voor moet werken.

Jarenlang is er felle kritiek gegeven aan ons huidige onderwijssysteem omdat kansenongelijkheid een grootschalig probleem is. Ik vind dat iedereen zich moet kunnen ontwikkelen om hun eigen dromen waar te maken op de juiste manier. Goed en toegankelijk onderwijs is daarmee een wens. Het beleid dat er wordt gehanteerd, richt zich namelijk niet op kansen en groei. Door inspirerende colleges van ervaren specialisten en het Erasmus+ programma toegankelijk te maken voor zowel hbo- als mbo- studenten, prikkelen we ze veel beter dan dat we nu doen. Dat zorgt er uiteindelijk voor dat we minder schoolverlaters hebben, financiële vrijheid alsnog wordt gestimuleerd en de daadwerkelijke eerste stap naar succes is gezet.