Wappies of kritische denkers

Al sinds het begin van de coronacrisis zijn ze er, de ‘kritische denkers’, het ‘tegengeluid’, de ‘viruswappies’. Ze beweren dat Covid-19 gemaakt is door de overheid, Bill Gates, of dat het helemaal niet bestaat.

Dit klopt niet, maar toch zijn er een hele hoop mensen die in deze en vele andere theorieën over het virus geloven. Moeten we deze mensen gelijk wegduwen in het wappie-hokje?

Ik denk van niet. De mensen die dit soort theorieën aanhangen zijn over het algemeen, net als de rest van Nederland, bezorgd over de situatie waarin we verkeren. Vaak hadden ze al niet zo veel vertrouwen in de overheid. Nu probeert diezelfde overheid via verschillende ingrijpende maatregelen het coronavirus te onderdrukken, terwijl de economie hier heel erg onder lijdt. Hierdoor zetten ze vraagtekens bij elke maatregel die de overheid zet. Ze zijn het er niet mee eens dat de overheid zo hard ingrijpt. Ze vinden dat hun vrijheden heel erg worden ingeperkt of zelfs ontnomen. Er zijn veel demonstraties van gelijkgestemden die ook vinden dat de vrijheden van Nederlanders ontnomen worden. Ze gaan op sociale media-kanalen op zoek naar informatie die hun ideeën bevestigen. Doordat sociale media-platformen hun apps zo ingericht hebben dat je steeds meer van hetzelfde te zien krijgt om zo lang mogelijk op de app te kijken, belanden ze na een tijdje in de ‘fabeltjesfuik’.

Grote bedrijven

Deze ‘fabeltjesfuik’ is een groot onderdeel van de hele complotzwendel. Door de manier waarop grote bedrijven zoals Facebook, Youtube en Twitter hun platformen opzetten krijg je, als je eenmaal een paar complotten geliket en bekeken hebt, steeds meer van deze ‘alternatieve feiten’ te zien. Ze verdienen hier veel geld aan en denken daarbij niet aan de gevolgen van het mogelijk maken van de verspreiding van zoveel desinformatie. Doordat niemand precies weet wat er gaat gebeuren en wat nou precies het beste is om in deze onzekere situatie te doen, gaan mensen hun eigen realiteit schetsen. Bijvoorbeeld een realiteit waarin covid niet bestaat. Via sociale media kan je deze ideeën delen met de rest van de wereld. Hierdoor kan je, mede dankzij de algoritmes van de grote techbedrijven, veel mensen bereiken die ook in deze rabbit hole gekomen zijn.

Om te concluderen: moeten we mensen met weinig vertrouwen in de overheid, die twijfelen over de maatregelen en hierdoor terechtkomen in een diepe laag met complotten, nou gelijk wegzetten als viruswappies? Nee, door ze zo te noemen duw je ze alleen verder weg. We moeten juist met deze mensen blijven praten, hoe moeilijk het ook kan zijn, omdat ze anders nog verder afdrijven van de realiteit. Hiernaast moeten techbedrijven nadenken over het op een andere manier aanbieden van content op hun platforms. Ze zouden kunnen beginnen met het beter tegengaan van complottheorieën en deze niet actief aanbieden aan hun gebruikers. Ook zouden ze alternatieve waarheden helemaal kunnen van hun platforms gaan weren. Het is onderhand tijd dat we snel met een echte oplossing komen voor dit groeiende probleem, voordat het helemaal uit de hand loopt.