De vragen van een witte vrouw

Hoi, hier een Witteman (ik ben een vrouw, maar dit is mijn achternaam). Een witte vrouw. Een vrouw die niet weet hoe het is om op basis van je huidskleur beoordeeld te worden.

Een witte, die racisme verafschuwt. Een witte, die wil dat iedereen gelijk is. Een witte, die wil dat niemand pijn heeft om zijn of haar afkomst. Een witte, die haar best wil doen om haar steentje bij te dragen aan een wereld zonder racisme. Een witte, met veel vragen. Die ik nu ga stellen.

Een andere positie

‘Just because you’re right, doesn’t mean I’m wrong. You just haven’t seen life from my position’. Een quote die voor mij de spijker op z’n kop slaat. En dat betekent dat ik bereid ben om het van een andere positie te bekijken. Wat kan ik doen dat positief bijdraagt aan een gelijke wereld? Op www.withuiswerk.nl zie ik dat ik een hoop kan doen. Allereerst: lezen, kijken en luisteren. Kortom: verdiep je. Maar ook: me uitspreken tegen racisme. 24/7, 365 dagen per jaar. Helder.

Mooie verhalen ongeacht kleur

Het betekent ook het omgekeerde. Kijk eens naar de positie van deze witte vrouw. Ik ben opgegroeid in een wit gezin, op een witte school, in een overwegend witte buurt. Ik ben nieuwsgierig en gek op verhalen. Van iedereen. Van een doorsnee buurvrouw tot aan een excentrieke neef uit Australië. En alles daar tussenin. Het ene verhaal raakt mij meer dan het andere. Ik denk aan het verhaal van die gehandicapte vrouw zo groot als een peuter, het verhaal van de vrouw met straatvrees, het verhaal van die jonge man die gevlucht is. Ze komen binnen omdat ze bijzonder zijn en niet heel vaak voorkomen in de wereld waarin ik leef. Het maakt niet uit of het verhaal van een zwarte of witte is. Ze raken vooral omdat het mensen zijn die inspireren en kracht uitstralen.

Positieve discriminatie?

In mijn ‘witte wereld’, die ik niet bewust gecreëerd heb, heb ik bewondering voor een zwarte vrouw die een hoge functie heeft. Is dat ‘positieve discriminatie’? Ik heb bewondering omdat ik weet dat het haar niet gemakkelijk gemaakt is. Omdat het helaas niet vanzelfsprekend is. Omdat ik weet dat zij er harder voor geknokt heeft. Niet omdat ze het niet kan, in tegendeel. Nee, omdat ze te maken heeft met vooroordelen. En omdat het haar dus toch gelukt is. Dat vind ik niet eerlijk, dat zij er harder voor moet knokken. Maar dat is wel hoe het nu is. En waarvan ik hoop dat we daar met elkaar verandering in kunnen brengen.

Bewust van je vragen

Op het Instagramaccount @veelgehoord maken ze mensen bewust van de dingen die ze zeggen. Als ik door de tijdlijn scroll, heb ik hélemaal geen kleur meer in mijn gezicht. Er staan genoeg uitspraken tussen die van mij hadden kunnen zijn. Om een aantal voorbeelden te geven: ik vraag aan een collega: Waar kom jij oorspronkelijk vandaan? Er ontstaat een heel leuk en diepgaand gesprek. Had ik deze vraag beter niet kunnen stellen? Een vrouw woont nog maar twee jaar in Nederland en ik complimenteer haar: ‘Wat praat je goed Nederlands’. Ze glundert van trots. Had ik dit compliment beter niet kunnen maken? Ik heb (vroeger) wel eens aan iemand uit het buitenland (zwart/wit/man/vrouw) gevraagd: zeg eens iets in jouw eigen taal? Had ik mijn taalinteresse beter voor me kunnen houden omdat iemand zwart is? Ik kan geen concrete situaties herinneren, maar ook de volgende vragen heb ik ongetwijfeld wel eens gesteld: Jij hoeft je zeker niet in te smeren? (dit zeg ik trouwens ook op sarcastische toon tegen mijn spierwitte zus). Mag ik je haar aanraken? (Het ziet er zo prachtig uit). Hoe doen jullie dat waar jij vandaan komt? (Ik wil van je leren en me laten inspireren). Ik hoor een accent, waar kom je vandaan? (Hij kwam uit Twente).

Oprechte interesse

De vragen komen voort uit oprechte interesse en nieuwsgierigheid. Sommige vragen stel ik aan wit en zwart. Sommige vragen alleen aan wit. Sommige alleen aan zwart. Maar niet omdat je wit of zwart bent. Omdat er iets is dat aan je opvalt, dat me interesseert of wat ik in je bewonder. Dat kán met afkomst te maken hebben, maar niet omdat het in je nadeel is. Kan ik mijn nieuwsgierigheid en oprechte interesse bij zwarte mensen beter voor me houden? Doen afkomst gerelateerde vragen standaard pijn? Ongeacht of ze goed bedoeld zijn?

De hamvraag: is kleurenblind de bedoeling?

Ik vraag me oprecht af: moeten we doen alsof we allemaal dezelfde kleur hebben? Ik krijg het idee dat ik geen kleur mag zien, dat ik kleurenblind moet zijn. Wat mij betreft mogen we erkennen dat er kleuren zijn, maar moeten we geen kleuren benadelen. Ga ik niet juíst kleur onderscheiden door in een spasme te schieten bij het stellen van vragen aan mijn zwarte medemens? Het is toch juist mooi dat we verschillend zijn? En dat we daar ook trots op zijn? Trots op onze cultuur, rituelen, taal en talenten. Daar kunnen we wat mij betreft niet genoeg over praten en lachen. Want: is dat niet wat ook juist verbindt, dat praten en lachen? En waardoor we elkaar beter begrijpen en liefhebben? Als ik geen vragen meer mag stellen die iets te maken hebben met afkomst, ontstaat er dan niet alleen maar meer afstand? Ik ben oprecht nieuwsgierig naar hoe jij hierover denkt.