Doe eens een Holleeder cadeau

Boekhandels vormen een afspiegeling van de maatschappij. Je hoeft er maar even om je heen te kijken om te weten wat de gemiddelde Nederlander beweegt. Zelfhulpboeken – "ik ben mensenschuw en wil extravert worden!" – doen het goed, net als biografieën van voormalig topsporters en chicklits waarin het behang van de muur wordt geneukt. Dat is al jaren zo. Mensen beweren vaak behoefte te hebben aan diepgang, maar de verkoopcijfers zeggen wat anders. Een succesvolle zakenman die plotseling alles kwijtraakt; dáár worden mensen wild van. Een arts die een medische blunder begaat, een huisvrouw die zich uit elkaar laat trekken door een Badr Hari-type.

"Alles draait om de eenvoud" zong Henk Westbroek in 1983 en die kan het weten. De gewone mens laat zich graag entertainen. Tot groot genoegen van iedereen die ooit op het hoogste treetje heeft gestaan, en geen idee heeft wat te doen met het leven na de overwinning. Hele vergaderzalen staan in de rij om zich een uur te laten vermaken door een topschaatser of CEO van een multinational. Andersom staat de gepensioneerde profsporter te popelen om vijfduizend euro te vangen, voor een avondje anekdotes en vergezochte vergelijkingen met het bedrijfsleven. Ik geef ze geen ongelijk. Sterker nog: ik zou precies hetzelfde doen. Je moet het ijzer smeden als het heet is.

Het zit ‘m niet zozeer in de onbegrensde ambities. Om het te begrijpen heb je een spiegel nodig. Wij zijn degenen die het allemaal in stand houden. Wij, de toeschouwers. De juichende massa in de stadions, de klappende vakantiegangers op Franse cols. Wij willen dit. We willen weten hoe het is, of was, om op dat hoogste treetje te staan.

Je zou verwachten dat het verschil maakt of iemand topscoorder is bij Real Madrid, of dertig jaar liquidaties heeft kunnen verzwijgen. Maar dat is niet zo. Succes kent vele facetten. De gewone mens leest net zo graag over het brein van een TBS’er, als over het wereldrecord op de marathon. Aanvankelijk werd daar spastisch over gedaan, maar met het optreden van Willem Holleeder in College Tour was dat taboe in één klap van tafel. Over Holleeder gesproken… Ik telde onlangs zes boeken bij de boekhandel over zijn leven. Nieuwe boeken. Zes keer een kijkje in de keuken van een topcrimineel. Voor het geval je nog opzoek bent naar inspiratie: doe eens een Holleeder cadeau.

Wellicht valt er nog wat uit te halen.