Vergelden of vergoeden

Iets meer dan vier jaar geleden werd ik het slachtoffer van internetoplichting. Mijn schade was een paar honderd euro. De dader werd uiteindelijk gepakt en tijdens de rechtszitting vorig jaar bleek dat hij voor meer dan een ton mensen had opgelicht. Eén slachtoffer was ongeveer 7000 Euro kwijtgeraakt. De verdachte werd uiteindelijk door de meervoudige kamer veroordeeld tot een gevangenisstraf van vier jaar, waarvan één jaar voorwaardelijk. De rechtbank motiveerde haar uitspraak als volgt: “Met het opleggen van een langdurige gevangenisstraf beoogt de rechtbank in de eerste plaats het nadeel dat de vele slachtoffers hebben ondervonden te vergelden.” Vergelden betekent echter niet vergoeden en doet niets voor de slachtoffers.

Tijdens de rechtszittingen bleek de crimineel een freelance programmeur die precies uit de doeken deed hoe hij mensen had kunnen oplichten. Hij was welbespraakt, intelligent en uit alles wat hij zei bleek, in mijn ogen, oprechte spijt. Noem het naïef, maar ik geloofde de verdachte, temeer omdat hij werk had gemaakt van het verbeteren van de omstandigheden die hadden geleid tot zijn criminele gedrag. Bovendien meen ik dat iedereen een tweede kans verdient.

Als slachtoffer van een misdrijf kun je aangeven of je geleden schade vergoed wilt hebben. Natuurlijk wilde ik dat. Tijdens de rechtszaak bleek dat de verdachte inmiddels weer aan het werk was als programmeur en dat hij per jaar bijna een ton omzet draaide. Met andere woorden: hij zat in een situatie waarin hij op relatief korte termijn alle schade kon vergoeden aan de slachtoffers. Bovendien wilde hij dat ook. Wat betekent drie jaar zitten echter voor de kansen op schadeloosstelling van de slachtoffers? Drie jaar zitten betekent drie jaar potverteren, duimen draaien en geen geld verdienen. Met deze straf wordt dan ook de kans dat het daadwerkelijk tot een vergoeding van de geleden schade komt alleen maar kleiner. Vergoeden zou in dit geval de prioriteit moeten hebben boven vergelden. Op zijn minst zou vergelding niet ten nadele van slachtoffers moeten uitpakken.

Deze maand dient het beroep van de verdachte voor de rechtbank in Zwolle. Een terecht beroep. De straf is immers niet alleen buitenproportioneel in vergelijking met die voor andersoortige – en vaak ernstiger – misdrijven, hij laat slachtoffers ook in de kou staan. Vergelden heeft immers niets met geld te maken en leidt niet tot vergoeding van het financiële nadeel dat de slachtoffers hebben geleden.