Vakantietip: Laat de fooi maar zitten!

Een gratis tip over geld besparen op uw vakantie: Geef geen fooi meer. Het is niet meer van deze tijd en kan zonder schaamte worden overgeslagen. We leven nu toch in een periode waarin gevoelige thema’s bespreekbaar worden. Zwarte Piet verandert van kleur. Amsterdam erkent de schaduwkanten van het VOC-verleden. De openbare toiletten worden genderneutraal. Het afschaffen van de fooi past hier prima tussen.

Het vakantieseizoen is aangebroken en dat verleidt ons tot on-Nederlands gedrag. Het plastic bekertje kantoorkoffie maakt plaats voor een gesuikerde cocktail aan de costa en daarmee schudden we het laatste beetje calvinisme van ons af. Even kijken we niet naar onze portemonnee en maken we ons niet druk over lange rijen aan de bar, chagrijnige obers en de slechte, lokale cuisine. We geven fooi en we geven gul. En of we dit nou doen uit waardering, plichtsbesef, sociaal wenselijk gedrag, in een dronken bui of omdat er een smiley kunstig op de rekening was getekend, we geven omdat het goed voelt. Het hoort erbij.

Maar ons ruimdenkende volkje lijkt niet gevoelig voor de andere zijde van de fooienmedaille. Want naast een bedankje, is de fooi een historisch symbool van allerlei gedragingen die nu maatschappelijk afgekeurd worden. In de achttiende en negentiende eeuw was de fooi een middel van de rijke klasse om sociale ongelijkheid te benadrukken, om maar eens wat te noemen. Witte restauranthouders in de Verenigde Staten gebruikten de fooi als gerechtvaardigd mechanisme om bevrijde slaven in dienst te nemen zonder hen een vast salaris te hoeven betalen. Je kunt je personeel natuurlijk ook genoeg betalen. De Britten introduceerden de fooi om zaken (sneller) gedaan te krijgen, en noemden het: ‘To Insure Promptitude’ ofwel ‘T.I.P.’, iets dat vandaag de dag in het strafrecht vrij vertaald omkoping heet.

Dit zet aan tot denken. De fooi is rijp voor de sloop, om zo recht te doen aan het verleden. Als wegen in Friesland worden geblokkeerd voor Zwarte Piet, dan staat er vast ook een groep gilets jaunes klaar om de Route du Soleil in te nemen uit protest tegen de fooi. Of is dit misschien een maatschappelijke brug te ver? We trekken ook nog niet de gebronsde zeehelden van hun sokkels uit ongemak met het VOC-verleden. Dus rekenen we met een glimlach vol schuldbesef deze zomer maar weer af. Met een dikke fooi. Fijne vakantie.