Stop met het beboeten van armoede

De Vereniging voor Schuldhulpverlening en Sociaal Bankieren (NVVK) gaf twee weken terug een rapport uit waarin blijkt dat mensen in Nederland méér schulden hebben, maar minder om hulp vragen.

Het kon niet beter samenvallen met de lancering van de nieuwe campagne ‘Kom uit je schuld’ van staatssecretaris van Ark (SZW). Zij start de campagne als onderdeel van de Brede Schuldenaanpak, een plan met 40 maatregelen waarmee ze de taboes rondom schulden(hulp) wil doorbreken en inzet op het voorkomen en terugdringen van schulden. Maar dit is niet meer dan een doekje om de wond mee te deppen en lost het daadwerkelijke probleem van onnodig opstapelende schulden niet op – en hier is opmerkelijk weinig aandacht aan besteed in het nieuws de afgelopen weken.

De problematiek rondom schulden(hulp) lijkt geen interessant voer meer voor de media. Jesse Frederiks en consortium schreven twee jaar terug nog een manifest met een échte oplossing. Nadien is het onderwerp weggevaagd uit het nieuws en de politiek lijkt het niet veel beter te aan te pakken. Terwijl in Nederland jaarlijks zo’n 1,5 miljoen mensen problematische schulden hebben, waar ze niet uitkomen.

Uit onderzoek van Movisie en het Nibud blijkt dat 1 op de 5 huishoudens kampt met schuldenproblematiek en het aantal mensen met betalingsproblemen neemt jaarlijks met 6 procent toe. De maatschappelijke kosten van deze groep, bijvoorbeeld aan opvang, hulpverlening en schuldsanering, lopen op tot 11 miljard euro. Per jaar. Naast deze geldelijke kosten, veroorzaakt het hebben van schulden ook grote gezondheidsproblemen en ongezond gedrag. Onderzoeksbureau Movisie kwam zelfs tot de bevinding dat financiële stress een grote risicofactor is voor huiselijk geweld en kindermishandeling.

Het schuldensysteem is een zichzelf instandhoudend monster. Mensen komen in ernstige financiële problemen door stapeling van (incasso)kosten en boetes waar de overheid aan verdient. De maatschappij krijgt vervolgens de rekening om het op te lossen. Het is tijd voor de overheid om te stoppen met brandjes blussen, met sussende wetswijzigingen, verkenningsexpedities en campagnes. De impasse moet worden doorbroken. Niet alleen de schuldenaars zouden hun taboe moeten doorbreken, de overheid moet van pleisterpolitiek naar operatiepolitiek. Deze oplossing kan eenvoudig: stop de winst op boetes en toeslagen en stop de marktwerking in de incasso- en deurwaarderswereld. En breng deurwaarders, schuldhulpverlening en bewindvoerders onder in één neutrale instelling.