Normaal.

Wat is het geheim van normaal zijn? Al vóór ik gediagnosticeerd was met autisme vroeg ik mij dit altijd af, want wat het ook was, ik was het niet. Zo voelde het niet. Normale mensen kunnen makkelijk praten, diep duiken in de Small Talk. Normale mensen hebben een baan, en hebben geen moeite met het vinden en houden hiervan. Normale mensen zijn blij, vrolijk, zichzelf, en hebben veel vrienden. Normale mensen denken niet na over elk woordje, elke beweging en elke gedachte, “is dit wel normaal?”.

Het navigeren van de samenleving, zelfs met een mildere vorm van autisme, kost enorm veel energie. Voor veel mensen is het als fietsen. Ja, zodra je het aan het leren bent, denk je te veel na bij wat je doet, maar daarna gaat alles vanzelf. Je weet het gewoon. Dat niveau bereik ik gewoon niet. Elke keer als ik op deze sociale fiets stap, moet ik nadenken over elke trap en elke bocht die ik maak. Het helpt ook niet dat deze fiets continu verandert, en het landschap is nooit hetzelfde. Het is geen statische sociale omgeving waarvan je even alle regels onthoudt en dan precies je weg kan vinden. Zodra ik wen aan mijn nieuwe fiets, staat er de volgende dag weer een nieuwe in de schuur, en niemand die mij dat even vertelt.

Wat is dan het geheim van normaal zijn? Wat mij betreft is niemand normaal. Ik begin nu te vermoeden dat normaal niet iets is wat je bent of niet. Normaal is een gevoel wat gegeven wordt, een cadeautje van de omgeving mocht je goed genoeg meedoen. Een participatieprijsje. Soms voel ik mij namelijk ook normaal, autisme en al. Als ik tijd doorbreng met mijn beste vriendinnen ben ik normaal. Ik voel me normaal op een gezellige avond met het gezin. Dat cadeau geven ze me elke keer als ik ze weer zie.

We moeten misschien vrijgeviger zijn met dit cadeau, want we hebben een ongelimiteerde voorraad aan normaal. Dit geldt natuurlijk ook voor mijzelf. Geef een vreemde eend het voordeel van de twijfel, want niet iedereen heeft dat zesde zintuig die de onzichtbare sociale verwachting detecteert (dan zouden we al veel minder moeite met het creëren van de perfecte AI). Iedereen heeft zijn goede en slechte dagen, of ze nou wel of niet een beperking hebben. Het zijn juist op de slechte dagen dat ze het nodig hebben. Dat cadeautje. Dat sprankeltje normaal in een chaotische wereld.