Verklein’tje

Laatst zat ik in de collegebanken. De docent doceerde enthousiast hoe de overdracht van een huis(je) juridisch vormgegeven kon worden. In de pauze hoorde ik twee medestudenten kletsen over hun weekend. Ze waren met ‘vriendinnetjes’ een ‘drankje’ wezen doen en hadden lekker genoten van een ‘roseetje’. Auteur Japke d. Bouma omschrijft dit taalgebruik, enigszins gefrustreerd, als ‘de terreur van de verkleinwoordjes’. Daar ik terreur een vrij intens woord vind (Van Dale leert dat dit ‘georganiseerd politiek geweld’ is), zou ik het veeleer ‘doordraverij’ willen noemen: in plaats van een (lieftallig) synoniem kiest men voor een verkleinwoord waar het totaal ongepast is. Ik licht mijn standpunt in het vervolg nader toe door middel van voorbeelden.

Allereerst: het ‘zonnetje’. “Het ‘zonnetje’ scheen prachtig vandaag.” Beste mensen, we hebben het hier over een ster die onderdeel is van ons planetenstelsel. Haar massa is ruim 332.946 maal de massa van de aarde en haar diameter is waarschijnlijk 1.392.684 kilometer. Dus, spreek liever over de ‘zon’. Dat doet meer recht aan de aard van dit indrukwekkende object.

Ten tweede: in liefdevolle relaties wordt ook nogal eens doorgevloeid qua verkleinwoorden. Zo zie ik bij nogal wat getrouwde dertigers op hun social media-profielen dat zij zo ‘gek zijn op hun mannetje’, ‘na 5 jaar nog verliefd zijn op hun mannetje’ en zo blij zijn met hun ‘gezinnetje’. Als ik dan een boom van een vent met minimaal 80 kg naast een dame van gemiddeld postuur zie staan, vind ik het woord ‘ventje’ of ‘kereltje’ toch een beetje misstaan. Daarnaast vraag ik me ook af of dergelijke woorden het eergevoel van uw man niet aantasten. Ik zou het denk ik ook niet zo aangenaam vinden om met ‘wijfje’ aangesproken te worden.

Ten derde nog iets over de zorgsector. Ik ben bloeddonor. Toen ik laatst bij de bloedbank aan de beurt was, greep de mollige, goedlachse verpleegkundige mijn arm stevig vast en vertelde zij mij dat ze een ‘naaldje’ zou plaatsen. Nou, dat naaldje was wel wat groter dan de stopnaald die mijn moeder gebruikt. Kortom: door dergelijke woorden te gebruiken in de zorgsector, beste medici, kunt u uw patiënt flink op een verkeerd spoor zetten. De patiënt dient toch juist als geïnformeerd patiënt aan de behandeling te participeren?

Kortom: verkleinwoorden worden mijns inziens te pas en te onpas gebruikt. Het lijkt me écht beter om verkleinwoordjes gepaster te gebruiken, lezertje.