Zweedse puzzel

Europa is een bijzonder deel van deze planeet. Nergens anders vind je zoveel verschillende culturen zo dicht bij elkaar. Met als logisch gevolg dat de ene cultuur aspecten van de ander overneemt. De Duitse Gründlichkeit, het Franse joie de vivre, het Italiaanse dolce far niente. Van het Engels hebben we bij wijze van guilty pleasure inmiddels de halve Oxford Dictionary overgenomen. En Zweden is toch vooral dat land van "Iedere Kast Eenvoudig Afgebouwd".

Sinds vorig jaar is onze taal met een woordje Zweeds verrijkt: skolstrejk. Letterlijke vertaling: schoolstaking. Het Zweeds kent voor zover ik weet geen apart woord voor spijbelen. In Nederland zijn staken en spijbelen twee tegengestelde fenomenen, slechts gescheiden door een getalletje (18) en een binaire (wel of niet in loondienst). Spijbelen is een wetsovertreding, staken een recht. Hoe krom kun je het hebben…

Over die stakende leerlingen is al veel gezegd. Dat ze alleen maar genieten van een vrije dag. Dat ze alleen maar keet willen schoppen. Dat ze zich laten opzetten door hun linkse leraren. Dat ze eerst maar eens moeten stoppen met het plunderen van de Primark voordat ze één stap richting Den Haag zetten.

Zelf zie ik die demonstrerende leerlingen als oplossers van een Zweedse puzzel. Een beetje zoals de handleidingen van die zelfbouwmeubels. Stap voor stap. Of zoals dat kruiswoordraadsel, waarbij de omschrijvingen niet naast maar in het raamwerk staan. Met een pijl, wijzend naar waar de oplossing moet komen.

Ja, volgens mij is het klimaatprobleem ook een soort Zweedse puzzel. De oplossing moet niet van buitenaf komen, maar vanuit onszelf. De aarde kan prima zonder ons. Maar wij kunnen niet zonder de aarde. We hebben behoefte aan korte statements op de vierkante centimeter die een bepaalde kant op wijzen. Minder vlees eten. Minder vliegen. Anders rijden.

Alleen heb ik zo mijn twijfels over al dat “minder” en “anders”. Minder van het een is vaak ook meer van het ander. En we kunnen op de autosnelweg wat vaker rechts houden, maar moeten we politiek gezien ook rechtsaf? Is er meer dan alleen maar van links naar rechts of van boven naar beneden? Een aardverschuiving of een zinkend stuk land lijken mij namelijk niet de oplossing. Misschien moeten we dwars denken. Toch een politieke aardverschuiving? Of moet de oplossing van alle richtingen komen, hoe je het wendt of keert? Zoals die guilty pleasure. Alle Breinen Belangeloos Aansluiten. ABBA, “S.O.S.”. Ook uit Zweden.