Viennetta IJs

Vrijdag 1 januari 2010. Nieuwjaarsdag. De dag waarop ik in de namiddag naar mijn oma ging, zoals ik dat elk jaar deed. Daar was de rest van de familie om te proosten en elkaar het beste te wensen. Zo ook op die vrijdag, 1 januari 2010. Het zou de laatste keer worden.

Nieuwjaarsdagen hebben iets bijzonders. Officieel begint op die dag het nieuwe jaar, maar ergens klopt dat niet; het échte begin is pas op 2 januari, of zelfs later. Als de winkels weer open gaan, als je weer in de file staat. Nieuwjaarsdag is de stilte voor de storm. Nieuwjaarsdag is alsof je een pion bent van een bordspel en voor de zoveelste keer op start staat, zonder direct te mogen lopen.

Nee, op 1 januari hoef je niets te beginnen.

Mijn oma woonde in een flat in Eindhoven. Op de derde verdieping. Hoog genoeg voor een mooi uitzicht op de skyline van de stad. Een uitzicht dat op mijn netvlies staat gebrand. De oliebollen die mijn oma steevast bewaarde waren op 1 januari vaak taai, maar dat vond ik niet erg. Ik nam er meestal twee, drie. Soms vier of meer. "Pak nou, ik kan ze niet bewaren", zei mijn oma als ze zag dat ik me bezwaard voelde. Een tactiek die werkte.

We aten vaak geïmproviseerd. Niemand had dan toegezegd te blijven eten, maar uiteindelijk zat iedereen aan tafel. Zo ging dat elk jaar, je kon er de klok op gelijk zetten. Er werd Chinees besteld of een patatje gehaald. Als toetje was er Viennetta-ijs. Altijd. Plakjes Viennetta-ijs vormden traditioneel de hekkensluiter van het geïmproviseerde diner.

Zo ging dat.

In 2010 overleed mijn oma. Dit betekende automatisch ook het einde van de nieuwjaarstraditie. Natuurlijk, het had in stand gehouden kunnen worden door het bij iemand anders te organiseren. Alles kan. Maar dat is niet hetzelfde. Een oma is niet vervangbaar. Het samenzijn op 1 januari, in de flat in Eindhoven, had iets speciaals. Iets ongrijpbaars. Iets dat ik niet goed onder woorden kan brengen.

Nieuwjaarsdag heeft zijn kracht verloren, zoals dat gebeurde met 30 april toen Willem-Alexander koning werd. Nieuwjaarsdag kan nog best een leuke dag zijn, maar toch: er mist iets. Het voelt als een boek met lege pagina’s, als een reis zonder bestemming.

Nee, op 1 januari hoef je niets te beginnen. Tenzij je een oma hebt.