Erbarmen

In de aardige quiz Met Het Mes Op Tafel van Omroep Max vraagt de heerlijk anachronistisch gecaste presentator Herman van der Zandt in welke stad de Tweede Defenestratie plaatsvond, waardoor de Dertigjarige Oorlog uitbrak. De oplossing vind ik veel minder interessant dan het woord dat die aanleiding omschrijft. Defenestreren betekent ‘uit het venster werpen’. Hier gaat het om een aantal protestantse edelen die in 1618 drie katholieke vertegenwoordigers van de koning uit het raam van de burcht in – het antwoord – Praag flikkerden. Voor zo’n woord kun je me wakker maken. In het kader van een project voor mensen aan de onderste rand van de samenleving, heeft Beau van Erven Dorens het op een andere zender over gebrek aan ‘erbarmen’. Ook een prachtig woord, waarvan klank en ritme de betekenis – zich ontfermen – op bijna muzikale wijze helpen uitdragen. Luister maar eens naar ‘Erbarme dich’, de mooiste en ontroerendste aria uit Bachs Matthäus Passion. Wat hebben die twee begrippen met elkaar te maken? Aanhangers van twee christelijke geloofsovertuigingen kennen geen erbarmen jegens elkaar en vertegenwoordigers van, voornamelijk, overheidsinstanties niet met de kansloze zelfkanters. Het resultaat is in beide gevallen een verwijdering tussen mensen met verschillende achtergronden. Blijkbaar behoort erbarmen tonen exclusief tot de eigen stam. Daarbuiten is het bedreigend en vereist het bemiddeling van hogerhand: een zelf geclaimde god of een zelfbenoemde snob. Universele saamhorigheid smeden vergt liefde en lef. Waar een gelijk het voor het zeggen heeft, gaat een ander gelijk helaas nog vaak het raam uit!

3 november 2018
#BinnenDoorDenker – www.robertbeernink.nl