Helden en zondaars

De laatste weken denk ik veel aan deze twee mensen. Ik heb hen nooit ontmoet. En zij elkaar ook niet. Misschien hebben ze van elkaar gehoord, zoals ik over hen gehoord heb.

Terwijl ik de ochtendzon op mijn huid voel, fiets ik over zanderige paadjes, de wind wapperend door mijn haar en vraag ik mij af hoe het met deze man en vrouw gaat. Daar achter die tralies, van vrijheid beroofd.

Het gebeurt dagelijks. In landen waar de “rule of law” ver te zoeken is en een Islamitisch regime de politiek en het dagelijks leven zwaar in zijn greep houdt, is andersdenkend zijn of je werk uitoefenen als mensenrechtenadvocaat een doorn in het oog van diens leiders. De prijs die de twee mensen betalen, is hoog.

Ik heb het over Raif Badawi, een Saudische schrijver en activist, die sinds juni 2012 veroordeeld is tot tien jaar cel en duizend stokslagen, waarvan er tot nu toe vijftig publiekelijk zijn uitgedeeld. Nasrin Sotoudeh is een bekende Iraanse mensenrechtenadvocaat, die op 13 juni 2018 zomaar zonder verklaring in haar huis is gearresteerd. Sotoudeh heeft eerder drie jaar gevangen gezeten, waarvan een groot deel in eenzame opsluiting, en stond de “Girls of Revolution Street” bij. Zij zijn de vrouwen die op straat hun “hijab” afdeden en de wind door hun haren lieten gaan in protest tegen het verplicht dragen van de hoofddoek. Ook deze vrouwen betalen momenteel een hoge prijs.

Landen van elkaar verwijderd, maak ik mij daar druk om. Helden horen niet thuis in een armzalige gevangenis. Ongeacht het gevaar dat zij liepen om op een dag weggerukt te worden van hun geliefden, streden Badawi en Sotoudeh moedig voor rechtvaardigheid en vrijheid in hun land. Dat wat voor jou en mij vanzelfsprekend is, ons vrij kunnen bewegen, vrij onze meningen kunnen delen, ook al is het bullshit, het kán. Een sexy dansfilmpje van onszelf op Instagram zetten? Niemand zal daar wakker van liggen, laat staan dat we worden gearresteerd. Wel als je als 18-jarige jonge vrouw in Iran woont en huilend op de staatstelevisie geforceerd wordt een bekentenis af te leggen.

De helden, die durven opstaan en niet bang zijn om anders te denken en zich vrij uit te drukken in landen waarin dat fataal is. De vrouwen en mannen, die dagelijks de wetten van hun land overtreden om zich vrij te kunnen voelen. De dansende meiden in hun slaapkamers. De wereld moet over hen horen. Juist wij moeten hun verhalen delen.