Clickbait of moderne journalistiek?

Hoe komt het dat bepaalde nieuws-outlets altijd dezelfde denkbeelden verkopen?’ vraag ik nogal schuw aan Temoris, een indrukwekkende en enthousiaste schrijver en journalist uit Mexico. ‘Fox-news die altijd Trump weet goed te praten, of nou ja je weet wel..’. ‘Vraag en aanbod, het is ook maar een handel, als een bepaalde groep mensen graag horen dat Trump het goed doet dan zit daar een markt in, lang niet iedereen kijkt het nieuws om de feiten, het is ook gewoon entertainment’ antwoordt hij zonder al teveel te twijfelen.

Een jaar later hangen die laatste woorden nog steeds rond in mijn hoofd. In de hedendaagse informatiesamenleving zijn veel mensen verzadigd van alle informatie die er binnenkomt via sociale media. En toch, behaalde de The New Yorker vorig jaar nog een recordomzet, er is dus vraag en aanbod voor ‘kwaliteitsmedia’. Is Fake news dan gewoon entertainment, een nieuw soort journalistiek? Poëzie voor de eenentwintigste eeuw, een echo kamer voor gelijkgezinden met zijn eigen mythes en symboliek, ‘soevereiniteit in eigen kring’ maar dan in de eenentwintigste eeuw. Welke rol we de media geven in ons leven bepaalt grotendeels de uitkomst van de discussie of we fake news wettelijk aan banden moeten leggen.

In tussen, klimt Putin bovenop de fake news golf om zijn strategische belangen te vorderen in de V.S. en Europa. In Duitsland zijn er intussen nieuwe wetten en is Facebook verantwoordelijk voor de content van haar gebruikers, wat doen we als Nederland volgt met het reguleren van fake news?

Het Ja-kamp speelt dan waarschijnlijk de thuiswedstrijd, angst zaaien op nationale televisie, lekker Putin bashen in de conservatieve kringen. Het nee-kamp moet het dan maar doen met genuanceerde argumenten over de vrijheid van meningsuiting en ingewikkelde technische argumenten over de risico’s van online censuur. Satire gebaseerd op fake news campagnes loopt dan bijvoorbeeld het risico om gecensureerd te worden.

Als we niets aan het aanbod kunnen doen, moet het nee-kamp zich heel goed voorbereiden om de vraag naar haat zaaiende propaganda aan te pakken. Het liefst zo snel mogelijk. Misschien voortaan een lesje bronnen checken tijdens maatschappijleer, of een mediacampagne door de overheid? Wie het weet moet het zeggen, voor het te laat is..