Lezerscolumn: De autist (bestaat niet)

Iedere werkdag schrijft een lezer van Metro een column over wat hem of haar bezighoudt: Oscar van Schijndel

Gehoord in de wandelgangen bij een klant van mijn werkgever: “Zeg X, je kunt die autist dat klusje wel laten doen!” Het kon natuurlijk zijn dat hij iemand anders bedoelde dan ik, maar dat ene woord in combinatie met dat eerste aanwijzende voornaamwoord trok mijn aandacht.

“De autist” bestaat namelijk niet. Er bestaan wel mensen met autisme. Maar “de mens met autisme” bestaat ook niet. Welgeteld één op de 90 mensen in ons land heeft een vorm van autisme. Dat zijn bijna tweehonderdduizend mensen met ieder hun eigen, unieke verhaal. Verhalen die we meestal niet horen. Daarom als voorbeeld (een deel van) mijn verhaal.

Voor mij kwam de diagnose “autisme” pas toen ik al student was. Op de lagere en middelbare school werd ik meestal voor “gek” versleten, zoals dat in de jaren tachtig zo vaak ging met personen die niet aan een algemeen gangbaar verwachtingspatroon voldeden. Ik had geen verkering; mijn eerste vriendschap voelde ik pas toen ik 25 was. Een leeftijd waarop je je wilde studentenharen al ingeruild behoorde te hebben voor huisje-boompje-beestje. Over algemeen gangbare verwachtingspatronen gesproken.

Er waren veel mensen die niet wisten wat ze met me aan moesten. Toen voelde ik me buitengesloten, nu zie ik het vooral als een gemiste kans voor die ander. Want zij, die wel de moeite namen om mij beter te leren kennen, kunnen voor het merendeel veel waardering voor mij opbrengen. Mijn eerlijkheid, oprechtheid, intelligentie, accuratesse, om maar eens wat te noemen.

Natuurlijk heb ik op zijn tijd mijn “autistische trekjes”. Ik ben liever op mijzelf. Ik heb moeite met het volgen van gesprekken. Soms ben ik juist te gefocust. Dan wil ik teveel mijn best doen. Ik kan niet goed tegen omgevingslawaai. Ik voel me soms schuldig. Ik weet soms niet of iemand het echt met me meent. Ik ben daardoor niet vaak op een lach te betrappen. Maar zeg nou zelf: hebben we daar niet allemaal weleens last van? En is het ontdekken van onbekende kanten van iemand nu juist datgene dat een relatie boeiend maakt?

Intussen prijs ik mij op zijn tijd juist gelukkig met mijn “handicap”. Omdat ik daardoor wel de kunst heb geleerd om met mijzelf te leven. Ik hoef mij zonder relatie en smartphone niet te vervelen. Ik weet wat ik wel en niet goed kan. Zoals dat klusje. Een column schrijven.

AUTISM = Always Unique, Totally Intelligent, Sometimes Mysterious.