En je lijkt op ….. Adolf Eichmann

Geschreven door: Arnold Verschut

‘Hé pap, kijk even op je app.’ De verontwaardiging in zijn stem kon ik even later goed begrijpen. Mijn zestienjarige zoon had meegedaan aan een online-persoonlijkheidstest van het weekblad Historia. Na het beantwoorden van een reeks vragen rolde er een match uit met een historische figuur met wie hij dan overeen zou komen. ‘En weet je op wie ik lijk?’ ‘Als het maar niet Hitler is.’, grapte ik nog.

Ver bleek ik er helaas niet naast te zitten. Op het meegestuurde screenshot zag ik dat als uitkomst van de test volgens Historia de persoonlijkheid van mijn zoon in grote mate (89,7%) overeenkomt met die van Adolf Eichmann. Fotootje erbij en al. De vieze smaak die ik er instant van in mijn mond kreeg, ging de rest van de avond niet meer weg. Mijn lieve zoon, die nog nooit een vlieg kwaad heeft gedaan, gelinkt aan deze model-Nazi, de Schreibtischmörder die met hart en ziel de logistiek voor zijn rekening had genomen van de grootste genocide uit de geschiedenis .. Ik kon niet zo gauw iets verzinnen wat van een slechtere smaak zou getuigen. Deze gewetenloze crimineel had niet alleen bloed aan zijn handen, het droop in dikke, dieprode stralen langs zijn bureau.

De volgende dag in het toetsenbord geklommen om me te beklagen bij de redactie. Was er nou niet een historische figuur te bedenken met soortgelijke kwaliteiten die ze misschien op een wat menslievender manier had ingezet? De reactie die volgde kwam erop neer dat ik allemaal verkeerd had begrepen. Immers, we kunnen niet alleen van onze helden leren, maar ook van misdadigers. En bezat Eichmann niet grote organisatorische capaciteiten? Aldus Historia. Ongetwijfeld bezat hij die eigenschappen, maar dat is net zoiets als zeggen dat een seriemoordenaar geweldig met een kettingzaag overweg kan.

De vraag die zich meteen bij mij opdrong was, wat we dan van Eichmann kunnen leren? Hoe je het transport van miljoenen mensen richting de gaskamers organiseert? Of hoe je, met dit op je geweten voor die verantwoordelijkheid wegvlucht en onderduikt in Zuid-Amerika? Of hoe je uiteindelijk voor de rechter staand je schuld nog steeds ontkent met een beroep op ‘Befehl ist Befehl’? Historia sloot af met de pedante vraag of mijn zoon wat van de geschiedenis had geleerd.

Het enige wat we kunnen leren, is leren te begrijpen hoe een mens tot zulke daden kan komen en dat heeft niets te maken met overeenstemmende karaktereigenschappen.