Offert Rutte kabinet bij voorbaat?

Tot voor kort verkeerde ik in de veronderstelling dat formateur Mark Rutte zijn Justitie-bewindslieden uitsluitend selecteert op basis van uiterlijke kenmerken. Zie Fred Teeven, zie Ard van der Steur en zie nu Ferdinand Grapperhaus: het zal niemand verbazen wanneer ze eigenlijk allen Karbaat als achternaam blijken hebben. Echter, sinds vorige week blijken de voormalige VVD-staatssecretaris en -minister van Veiligheid en Justitie (of was het nu Justitie en Veiligheid?) nog een gemene deler te hebben met de kersverse CDA-gezagsdrager. Waar Teeven en Van der Steur het Justitiedepartement moesten verlaten dankzij de roemruchte bonnetjesaffaire over de Teevendeal, ligt Grapperhaus inmiddels ook onder een vergrootglas, wegens het vermeend bewust informatie achterhouden voor een rechter.

Grapperhaus is echter pas een week in functie, waardoor de ophef opmerkelijk te noemen is. De kandidaat-bewindslieden werden aan het eind van de formatieperiode immers uitvoerig gescreend en dienden bij premier Rutte langs te komen, voor een gesprek waarin zij alle zaken die een ministerschap in de weg zouden kunnen staan op tafel dienden te leggen. Grapperhaus heeft Rutte verteld over de klacht die er tegen hem ligt, zodoende wist de premier dat wat hij in huis haalde. De vraag is in hoeverre de premier zich had moeten afvragen of het wel zo verstandig was om uitgerekend de kleurrijke Grapperhaus te installeren op J&V.

Rondom het aftreden van toenmalig minister Van der Steur, in januari van dit jaar, daalde er immers de nodige kritiek neer op Rutte, nadat hij in alle landelijke dagbladen een brief liet plaatsen, waarin hij opriep om toch vooral normaal te doen en anders ‘weg te gaan’. Het Kamerdebat over de houdbaarheid van Van der Steur nam Rutte destijds enigszins de wind uit de zeilen, maar kostte hem wel opnieuw een vertrouweling. Dit laatste zou weleens de verklaring kunnen zijn voor het feit dat hij het tóch aandurft om Grapperhaus op te nemen in kabinet-Rutte III. Voor het eerst in zeven jaar wordt Justitie immers niet door een VVD’er geleid, maar zwaait er een CDA’er de scepter. Mocht blijken dat Grapperhaus’ positie onhoudbaar is, met een val van het kabinet als gevolg, dan zal dit toch voornamelijk op het bordje van het CDA komen. De vraag is dan niet óf maar hoeveel kiezers dit het steeds meer naar rechts bewegende CDA zal kosten en toch ook vooral waar zij heengaan. Offert Rutte bij voorbaat het kabinet ten faveure van zijn eigen partij?