‘Code rood’ in het onderwijs

Japan. Karoshi: dood door overwerk

De ‘weersverwachting’ in het onderwijs geeft al jarenlang ‘code rood’ aan. U en ik weten het: gevaar. Helga van Leur, met een lange staat van dienst, heeft de kijkers in het verleden allerlei tips gegeven. Pas op: afbrekende takken, caravans, blijf thuis.

Als Helga van Leur tips kan geven om mogelijke calamiteiten te reduceren, waarom kunnen politici en managers dat niet? Is het begrip werkdruk bekend? Of is het een ‘wegkijk-cultuur’? Het moet toch niet zo zijn dat ik het hen met een bussom van groep 3 moet uitleggen? ‘Meester, dat kan niet!’, roept Monique. Als Monique het begrijpt, en de politici niet?

Een buitenstaander denkt alleen aan de lange vakanties van onderwijsgevenden. Onterecht. Hier volgt een opsomming van het topje van de werkzaamheden: groepsplannen, rapporten, 32 oudergesprekken van 15 minuten, nakijkwerk, analyses, overleg- en vergadermomenten, post, e-mail, Cito, rugzakleerlingen, bijscholing, commissies, netwerkbijeenkomsten, schoonmaakwerkzaamheden.
Symptomen van burn-out: zweten en trillen, dagelijks met tegenzin naar het werk gaan, continue vermoeid. Ziek, zwak, misselijk: word je dan nog wel voor vol aan gezien? Geen hulp in een groep waar de leerlingen bloed ruiken.

In Japan is er een hoge mate van arbeidsethos. Dood door overwerk komt in Japan zo vaak voor, dat er zelfs een woord voor bestaat: karoshi. Miwa Sado, van beroep journaliste, heeft in één maand 159 uur overgewerkt. Zij is overleden aan hartfalen. Schokkend.
In het onderwijs is er ook een groot verantwoordelijkheidsgevoel als het om leerlingen gaat. Krijgen we de ‘Karsohi-trend’ in het onderwijs? Een staking van onderwijsgevenden is makkelijk te breken: ‘De leerlingen mogen niet de dupe worden…’ Het stakingsmoment wordt ruim van te voren aangegeven om ouders de gelegenheid te geven om een oplossing te zoeken. Sportverenigingen spelen er handig op in.

Het is natuurlijk niet zo dat leerkrachten zich als ‘tuig van de richel’ moeten gedragen om hun eisen gehonoreerd te krijgen. Wat dan wel? Schud dat softe imago van je af. Stuur de leerlingen naar huis, bezet de school, dagen of weken. Leerlingen hebben recht op een frisse leerkracht en individuele aandacht met een maximale groepsgrootte van 24 leerlingen. En…werk je niet dood!