Ik ben minder uniek dan jij

‘Iedereen is bijzonder.’ zegt het vrolijke meisje. ‘En iedereen is de moeite waard. Dus wees gewoon wie je bent, wie zou je anders moeten zijn?’
Tja, daar kan ik moeilijk tegenin. Ze zal wel gelijk hebben. We zijn allebei knap en jong. Doe eens gek.

Wat op het eerste gezicht een optimistische levensaffirmatie is, komt bij nader inzien uit een diep nihilisme. Dat meisje heeft het zelf niet door, het zou haar verwoesten om haarzelf te zien zoals ik haar zie. Toch moeten we hier goed naar kijken.

Denk eens na over zebra’s. Haal ze voor de geest: paarden met zwart-witte strepen. Waarom hebben ze die strepen? Men zegt camouflage. Absurd. Leeuwen zijn gecamoufleerd, hun vacht is goudkleurig en egaal. Zwart-wit kan nooit hetzelfde effect hebben. Dus als bioloog ga je naar de savanne om een kudde zebra’s te onderzoeken. Je hebt je clipboard, je spot een zebra en je schrijft wat dingen neer.
Daarna kijk je weer omhoog en hij is weg. Naar welke zebra stond je nou te kijken?

De strepen van de zebra zijn camouflage ten opzichte van de rest van de kudde. Dat maakt het moeilijk om ze te bestuderen, dus je besluit om een van de zebra’s te taggen. Je bindt een rode verfkwast aan een lange paal en markeert een zebra op zijn achterste. Daarna ga je verder met je onderzoek en het eerste wat er gebeurt is dat die zebra opgegeten wordt door leeuwen.

Men zegt dat leeuwen jagen op zwakke en jonge prooien, dat ze daardoor de kudde gezond houden. Dat is niet per se waar. Een groep leeuwen heeft iets nodig om zich te organiseren, een herkenbare eigenschap. Nu denk je vast, mensen staan bovenaan de voedselketen. Maar er is een dier dat altijd op ons zal jagen, namelijk andere mensen.
Denk na: brandwondenslachtoffers en ex-gedetineerden willen niet zichzelf zijn, die zoeken een steungroep voor lotgenoten.
Het meisje dat spreekt over uniek zijn, drukt eigenlijk uit dat ze zich veilig voelt. Dat ze middenin de kudde staat, voldoende onherkenbaar om gek te doen. Dat is een oordeel over jou: jij kan meedoen en verhoogd risico lopen of niet meedoen. Zij wint hoe dan ook. Je bevestigt samen haar gelijkheid, niet iemands uniekheid.

Als iedereen uniek is, dan is niemand dat. Maar zelfs dan zijn er gradaties en jij staat lager dan haar op de ranglijst. Als lichaamloze stem op het internet ben ik geneigd dat meisje gelijk te geven, ook al bestaat ze niet. Ze heeft ergens toch wel een punt. Niet dat het mij zoveel uitmaakt, we bevestigen samen mijn authoriteit, niet jouw zelfvertrouwen.