Geef de eigenwijze toiletjuffrouw haar WC terug

De gezelligste openbare WC van Nederland was tot eind 2015 de stations-WC in Nijmegen.
De toiletten werden beheerd door Toos sinds 1953 en daarvoor door haar ouders en daarvoor door haar tantes en daarvoor door haar oma.
Het rook er naar jasmijn en soms naar lavendel, er stonden prachtige beeldjes, je hoorde klaterende watervallen en aan de muur hingen precies de levenswijsheden die je nodig had. ‘Pluk de dag voor je in een vaas eindigt’ hing er bijvoorbeeld. Toos nam de tijd om een praatje te maken en veel mensen kwamen graag op de WC. Toos had ook een poortje, maar vaak liet ze je er gewoon door en dan kon je alsnog geld op een schoteltje leggen.

Nu wordt de WC beheerd door Sanifair, de poort is groot en onontkoombaar geworden. Er lijkt altijd iemand anders bij te staan, maar misschien is het wel dezelfde persoon. Ik heb geen idee. Sanifair heeft alle karakter weg laten poetsen. Je kan overal zijn, iedereen kan een WC schoonmaken en toezien op een toegangspoortje, dat denken ze vast.Daarom zie je Sanifair in heel Europa bij wegrestaurants, in winkelcentra en op stations; ze zijn groot in sanitair en tegelijk heel klein. Ze hebben de gang naar de WC teruggebracht tot een miniscule ervaring. Als je je 70 cent eenmaal uit je portemonnee gevist hebt of ergens hebt gewisseld, kun je gewoon naar binnen. Kun je naar een saaie tweekleurige WC met suffe droogblazers, hygiënisch glimmende tegels en muzak op de achtergrond.

Ik wil je helemaal geen depressie aanpraten die zich manifesteert bij je volgende openbare toiletbezoek, maar treurig is het wel. Gelukkig is er een lichtpunt voor gevoelige geesten: als je goed kijkt, zie je de sporen van Toos en haar voorouders in de Sanifairtoiletten. Ze schrijven soms wijsheden (speciaal voor jou) op de muur en ze strooien potpourri achter je voetstappen. Je voelt hun schouderklopjes en je ziet rook kringelen van de ene filtersigaret na de andere.

En als je goed luistert, hoor je uit alle Sanifairpoortjes zachtjes maar dwingend hun stemmen:
Geef het openbaar toilet en de eer terug aan de toiletjuffrouwen M/V, laat ze er hun eigen huiskamer van maken. Laat ze mensen een ervaring geven van het echte leven van gerochel, gepraat, opwekkende kitsch en aandacht voor de onbekende bezoeker die langzaam maar zeker een bekende wordt. Hij of zij mag ook weleens gratis naar de WC, omdat ‘ie toch zijn hele leven op gezette tijden terug zal komen. Daar hoeft geen ijzige metalen poort voor te staan.