Culturele inbedding

Wat is zo onbegrijpelijk als moderne kunst? Of we het nu hebben over een schilderij waar lukraak verf overheen gekwakt is of een zak oude bananen met een foto van je moeder ernaast, iedereen heeft weleens een kunstwerk niet begrepen. Absurde performance art en stijlloze provocatiestukken zijn vijftien miljoen waard en de arme voetballertjes bij Ajax krijgen slechts één miljoen. Denk toch aan je medemens.

Laten we beginnen met een definitie. Die is makkelijk als je de linguistieke landmijnen even negeert: kunst is een werk of handeling met een bepaalde esthetische waarde. Het hoeft niet mooi te zijn, maar we willen kunnen zien dat er moeite in gestoken is. De logica is een beetje vergelijkbaar met die van kadootjes.

Maar niets bestaat in een vacuum (ha, pleonasme). Kunst verwerpt vaak verwachtingen of ondergraaft de aannames van het publiek. Dat vind ik persoonlijk mooier en moeilijker dan het schilderen van een lullig landschapje of een lachende Lisa.

Sommige toeschouwers vallen buiten de boot omdat zij niet de juiste aannames koesteren. De intentie van het werk is belangrijker, zeggen we dan. Deze groep wordt door de jaren steeds groter vanwege onze culturele fascinatie met nostalgie. Zowat elke grote film die uitkomt is een vervolg, een adaptatie of een reboot. Iedereen kijkt met een roze bril terug op exact twintig jaar geleden, zelfs mensen die geen twintig zijn.
‘The Walking Dead en Game Of Thrones zijn origineel.’
Game Of Thrones is gewoon Lord Of The Rings plus een vrachtlading seriemoordenaars. Verder kan geen enkel werk met zombies ooit nog origineel zijn. Dat is gewoon zo.

Dit proces van culturele inbedding verandert onze maatschappij langzaam in een grasveld vol konijnenhollen. Steeds minder mensen kunnen alle bochten volgen om bij de ingang van de fanclub te komen. Wil je integratie vergemakkelijken? Herschrijf Suske als een werkloze Albaniër en Wiske met een burka. Het heeft niks met politieke correctheid te maken. Immigranten snappen gewoon niet waar we mee bezig zijn omdat we kilometers diep in ons eigen narcistische kontgat zitten. Deze mensen hebben extra instructies nodig, zodat zij ook in ons kontgat erbij kunnen komen.

Naarmate de culturele inbedding verergert komt er een punt dat we allemaal immigranten worden. Dus als je bijdraagt aan onze cultuur, gooi dan zo nu en dan een wegwijzer neer. Wildplassen op een rol behang is niet mooi, maar ik wil graag zien dat je er moeite in steekt.