Kom uit je bubbel

In onze samenleving wordt lang niet altijd samen geleefd. Sommige voetbalclubs zijn etnisch gescheiden. Skyboxen en privé-scholen zijn voorbehouden aan de rijken. Motorverenigingen en streng-religieuze groepen (calvinistisch dan wel salafistisch) keren zich grotendeels af van de maatschappij. We zijn het verzuilen niet verleerd, en het wordt steeds makkelijker met gepersonaliseerde media.

Nu is jezelf afzonderen niet noodzakelijk slecht. We hebben er allemaal soms behoefte aan. Problemen ontstaan echter wanneer afzondering bijdraagt aan het in stand houden van hiërarchieën. Wanneer het er mede voor zorgt dat rijken superieur worden geacht aan armen; hoogopgeleiden aan laagopgeleiden; autochtonen aan allochtonen.

Maar wat is er mis met hiërarchieën? Legers kunnen niet zonder. Het antwoord is dat hiërarchieën binnen een samenleving tot ellende leiden, met name voor zij die arm, laagopgeleid of van niet-westerse komaf zijn. Deze bevolkingsgroepen worden vaak gediscrimineerd (zij hebben minder kansen op basis van irrelevante kenmerken), gedomineerd (zij zijn overgeleverd aan de grillen van anderen) en gedenigreerd (zij worden niet voor vol aangezien). Het zijn dezelfde problemen waarmee Assepoester kampte binnen haar familie. Als we als samenleving echter geen maatregelen nemen, komt er aan dit Nederlandse sprookje een grimmig einde.

Een mogelijke oplossing zou zijn wanneer bevolkingsgroepen zich volledig afzonderen. Zonder contact kunnen geen hiërarchieën bestaan. Maar dit is geen optie; ondanks dat we elkaar vaak ontlopen is ons lot onlosmakelijk verbonden. Bij het doorbreken van de dijken kunnen we allemaal verdrinken. Bij de volgende crisis kunnen we allemaal onze baan verliezen. En bij een aanslag kunnen we allemaal omkomen. We moeten samenwerken om deze gevaren te bestrijden.

De enige oplossing is dan ook de hiërarchieën te slechten. Dat vereist dat we een samenleving creëren waarin iedereen als gelijk en volwaardig wordt behandeld, en wel zonder zich eerst te hoeven bewijzen (een samenleving is geen The Voice). In zo een samenleving hoef je geen respect te hebben voor elkaars religieuze, morele of politieke overtuigingen; je mag deze debiel vinden, en dat zonder schroom zeggen. Wat wel nodig is dat je elkaar durft te vertrouwen. Vertrouwen vereist echter regelmatig contact (net als poepen gaat het niet op commando). Kom daarom uit je skybox, reis tweede klas, voetbal met autochtonen dan wel met allochtonen. Zo kan een echte samenleving ontstaan.