Jong geleerd

Het moet zo rond 1980 geweest zijn. In een les aardrijkskunde van docent Van Hees was demografie het onderwerp van studie. Het ging over allerlei aspecten met betrekking tot de samenstelling van onder andere de Nederlandse bevolking, dus aantallen, leeftijdsgroepen, leeftijdsverwachting, geslacht, herkomst… Wel wat saai, ik herinner het me nog vrij goed. Het beeld dat hierbij opkomt zijn de grafieken, de zogenaamde bevolkingspiramiden. Je had bijvoorbeeld de volle piramide, voornamelijk geassocieerd met landen met veel jeugd – aan de brede onderkant van de piramide – en een kleine groep ouderen aan de top. De leeftijdsverwachting was hier niet erg hoog.
De ui-vorm was de vorm voor Nederland. Deze piramide had een wat wankele basis. De grote groep mensen van de babyboom van na de Tweede Wereldoorlog – de bolle buik van de ui – werd immers opgevolgd door een relatief kleine groep jongeren. Met een teruglopend kindertal versmalde de piramide zich steeds verder naarmate je verder naar beneden ging. Hiervan was af te lezen dat over twintig tot dertig jaar een steeds kleinere groep mensen zou moeten gaan zorgen voor een steeds grotere groep ouderen. Bij een gelijkblijvende leeftijdsverwachting als toen natuurlijk. Hoe het ook zij, het kwam wel een beetje onheilspellend over. Iets zou moeten worden ondernomen om dit in goede banen te gaan leiden…
Een jaar of zes later vertel ik ditzelfde verhaal aan een groep LBO-leerlingen. Als leraar in opleiding mocht ik dit onderwerp voorleggen aan deze – ik geef het toe – volledig niet-geïnteresseerde kinderen. Maar: hetgeen ik moest uitleggen stond ook gedrukt in een lesboek. Het was niet mijn verzinsel.
Dit alles is alweer ruim 30 jaar geleden. Tenminste, dat denk ik, want ik vraag me af of ik het toch maar alleen gedroomd heb. Een andere plausibele verklaring is er niet volgens mij. Ik moet gedroomd hebben met een boodschap voor de toekomst, met een waarschuwing die voor ons allemaal belangrijk was. “Bedenk tijdig een oplossing voor het grote probleem van zorg en vergrijzing voor het te laat is!” Deze heb ik niet gedeeld, en nu is het allemaal fout gelopen. Sorry…

De andere mogelijkheid kan ik me bijna niet voorstellen. Dat het geen droom was en dat dus iedereen hier van wist. Dat ik misschien nog wel heb bijgedragen aan de verspreiding van deze kennis. Nee, dat kan echt niet. Dan zou er door wie dan ook toch wel iets zijn verzonnen om deze onbalans aan te pakken. Toch?