Referendum: wat wordt het, ja of nee?

Henny A.J. Kreeft 10 nov 2016

Zes april mochten we naar de stembus voor het zogenaamde Oekraïne-referendum en heeft ruim dertig procent van de bevolking gestemd. De uitslag gaf aan dat eenenzestig procent tegen het verdrag met Oekraïne te zijn. Volgens de wet Raadgevend Referendum was het referendum over Oekraïne geldig, daar de opkomst meer dan dertig procent was.

Laat ik kort en krachtig zijn: ik ben voor referenda, want ik ben van mening dat op deze manier het volk kan aangeven hoe ze over bepaalde zaken denkt en wat er moet gebeuren. Dit noem ik directe democratie. Ik zou ook graag zien dat er meer raadgevend correctief referenda worden gehouden, waarmee het volk de regering kan sturen als ze wat gedaan heeft, waar het volk niet mee eens is.

Nu heeft het volk op 6 april een duidelijke reactie gegeven over het Oekraïne-verdrag. Het volk hoeft niet de reden aan te geven waarom ze in een referendum aangeeft dat ze tegen het verdrag is. Maar sinds april is de regering zwalkend op zoek naar de reden waarom het volk tegen het verdrag zou zijn. Volgens premier Rutte zouden dat drie punten zijn: Oekraïne mag geen lid worden van de EU, geen militaire hulp en geen bakken vol met geld krijgen. Dit zijn nu de punten die de premier en de minister van Buitenlandse Zaken als inlegvel in het verdrag namens de nee-stemmers van Nederland willen toevoegen aan het verdrag.

Maar daar gaat het niet echt om. Het volk heeft gekozen via een geldig referendum en aangegeven dat ze tegen het verdrag is. En dus moet de regering de uitslag gewoon eerbiedigen, maar met veel gedraal en gezeur en gekreun en gesteun is het kabinet bezig om genoeg steun te krijgen om het verdrag wel te ondertekenen.

Maar waarom dan? Tenslotte gaat het verdrag zo wie zo door, daar er al 27 landen het verdrag hebben ondertekend. Het zal niets uitmaken of Nederland wel of niet een handtekening eronder zet. Volgens de premier gaat het om de eensgezindheid te tonen richting Rusland. Is dat wel zo? M.i. zit het hem ergens anders in: het imago van Nederland. Premier Rutte heeft vooraf aangegeven dat Nederland zal tekenen en dat moet dus nu kost wat kost gaan gebeuren, ondanks het ‘Nee’ van het volk.

Maar premier Rutte, zo werkt het niet. Een raadgevend referendum is niet bindend, maar geef dan vooraf eerlijk aan wat u wilt en gaat doen.