Feiten en fictie

Hele bevolkingsgroepen maken gebruik van Google Maps en Wikipedia. Maar niet iedereen schijnt te beseffen dat de informatie die daar op staat niet wordt gecontroleerd door een formele instantie of een groep wetenschappers. Het bedrijf of vrijwilligers schapen een virtuele wereld die door menigeen als waarheid wordt aangezien. Zo zijn er duizenden boeken, verslagen en evenzoveel theorieën over waar de Ark van het Verbond zou moeten zijn. Voor de een ligt het onder duizenden kubieke meters zand in een verborgen tombe, voor de ander ligt de ark ergens op de zeebodem naast Atlantis. Al deze wetenschappers en hobby-archeologen breken zich het hoofd over de exacte locatie. Maar alle theorieën ten spijt, Google Maps heeft gewoon het antwoord. De Ark ligt in Axum, in Ethiopië. Opgeslagen in een soort kapelletje met een housekeeper. Dat is de Googlewaarheid. En dat niet alleen, ook bepaalt Google welke namen ze geven aan dorpen en steden. Daar kun je als bedrijf soms wat problemen mee krijgen. Bijvoorbeeld onlangs met de ophef over de namen in de Krim in Googe Maps.
Google, Facebook en Twitter en nog legio andere bedrijven bepalen dus zelf wat ze publiceren en verwijderen. Echter, omdat deze applicaties door miljoenen of zelfs miljarden mensen wordt gebruikt en daardoor dus ook een belangrijke rol spelen in het publieke domein en de publieke opinie, ontstaat er een bijzondere situatie. Waarom? Het bedrijfsleven is niet gebonden aan bestuursrechtelijke wetgeving en kan eigen regels stellen en op schijnbaar willekeurige basis besluiten nemen om teksten aan te passen of te verwijderen, mits ze zich houden aan de wet. Ondanks dat hun applicaties door heel veel mensen wordt gebruikt als een soort tweede leefwereld, zien we hier geen democratie maar een technocratie aan het werk. Beslissingen worden immers door het bedrijf genomen op basis van commerciële belangen en niet op basis van constitutionele waarden. Dat is niet in het belang van het voortbestaan van het bedrijf. De grondslag waarop bedrijven belangen afwegen kunnen echter wel effect hebben op en afbreuk doen aan constitutionele waarden en normen.
De vraag is hoe erg dit is. Hoe erg is het om te weten dat dé Ark in Axum te vinden is? Of dat er geromantiseerde ‘objectieve’ beschrijvingen in Wikipedia verschijnen over dubieuze staatshoofden en historische gebeurtenissen? Zolang we ons gezonde verstand erbij houden en feiten van fictie kunnen onderscheiden, mag je dit artikel in de prullenbak gooien.