De ondergang van de otofoto

Verhalen die je in het vliegtuig leest maken meer indruk, omdat je niet kunt vluchten naar afleidingen. Er zijn geen huishoudklusjes en geen wc-bezoeken zolang het riemen vast-symbool (dat eruit ziet als een lósgeklikte riem) verlicht is. Ik las vandaag op elf kilometer hoogte, in een gevoelige staat van zijn ‘Het kermen der bomen’ van Roald Dahl. Hij introduceert daarin drie woorden die gebruikt zouden kunnen worden om de gevoelens van planten te omschrijven: Toin, spurl en plinuckment. Zelfverzonnen woorden, net zoals schwifty en supercalifragilisticexpialidocious. Het lijkt wel alsof nieuwe woorden alleen succesvol kunnen worden wanneer ze nergens op slaan. Er is dus geen ruimte meer voor nieuwe, bruikbare woorden om hun intrede te doen.

In Nederland is de strijd zo goed als gestreden. Sinds 2012 zijn er alleen nog maar (gedeeltelijke) leenwoorden uitgeroepen tot Woord van het Jaar: sjoemelsoftware, dagobertducktaks, selfie, project X-feest. Deze tanktop is een must voor de perfecte outfit om mee te shinen in een selfie. Doe maar alsof je de vorige zin niet gelezen hebt.

Van Kooten en De Bie stelden voor om otofoto als Nederlandse vertaling van selfie in te voeren. Een prachtig palindroom met een mooie symmetrie tussen de ‘t’ en de ‘f’. Maar men wilde er niets van weten, otofoto dolf het onderspit en simplisties verloor van universeel.

Als taalliefhebber sta ik op de smeltende ijsschots. Er zal nooit een mooi nieuw woord komen voor accountant, een Hollands alternatief voor tablet of smartphone. Het zijn wat mij betreft allemaal schermen. Een scherm voor in je broekzak: zakscherm. Een laptop is een vouwscherm, een tablet een schermschilderijtje.

Nu de wereld zo klein is geworden nadert het ééntalenpunt. Dan is een woord zoals otofoto onhandig omdat slechts tien procent van je kennissen Nederlands spreekt. Een kind van jongs af aan tweetalig opvoeden vind ik overdreven, maar dat opleidingen spreken over minstens twee ‘vreemde talen’ in het pakket is weer te ver de andere kant op. Een vreemde taal is de taal die door vreemdelingen gesproken wordt. Buitenlanders zijn geen vreemdelingen; het zijn selfie-nemende, bestseller-lezende mensen net als wij.