Over referenda, de EU, politiek en democratie.

Erin of eruit, dat was de keus.… natuurlijk, het signaal moet niet genegeerd worden, een referendum is handig om het sentiment in een samenleving te peilen. Maar ik denk niet dat het slim is om zulke grote politieke gevolgen aan 1 referendum te hangen.

De EU is ooit opgericht als samenwerkingsverband voor veiligheid, maar de EU is misschien wel te groot geworden met te veel bureaucratie en te weinig grip op huidige problemen. Ik denk wel dat, op basis van niet goed functioneren, een land best mag besluiten om uit de EU te stappen. Maar, en nu komt voor mij de grote maar, op basis van 1 vraag, ‘erin’ of eruit’ moet nu bijna de helft van de bevolking mee met een beslissing die nog jaren veel effect zal hebben wereldwijd.

Ik ben niet tegen een referendum, maar wel in de huidige vorm. Door er met 1 referendum zulke grote politieke gevolgen mee door te voeren, lijkt me dat juist meer polariserend te werken. Misschien was bij het stemmen een derde optie een idee geweest: Leave, remain én remain met hervormingen. Als die hervormingen dan niet door waren gegaan, dan kan je er daarna alsnog uit. Dat geeft mensen dan in ieder geval wat meer ruimte dan te moeten kiezen uit twee totaal tegenover elkaar staande opties.

Zouden de mensen die gestemd hebben de gevolgen wel goed hebben kunnen overzien? Op basis van 1 vraag op het stemformulier, is de kans groot dat, net als met het Oekraïne-referendum, er veel mensen zijn die gevoelsmatig stemmen.

En als we het hebben over sentimenten, is het dan niet heel eng dat Trump, Wilders, Le Pen nu het hardst aan het roepen zijn. Wilders wil nu ook een referendum, verrassend. Dat lijkt me signaal genoeg dat we referenda in de huidige vorm toch niet meer zouden moeten willen als het zo doorslaggevend en onafwendbaar kan zijn en degene die het hardst roept ook direct krijgt wat hij wil. Dat is geen democratie.

Heeft de EU in zijn geheel nu gefaald? Dat denk ik niet, deze uitslag geeft volgens mij aan dat een bepaald gedeelte van de bevolking ontevreden is. De EU moet hervormen, dat is duidelijk, er moet veel gebeuren. Maar het is jammer dat de UK daar nu zelf niet meer over mee gaat praten. Ze gaan autonoom verder, hun goed recht en ik hoop dat ze er uiteindelijk sterker uitkomen, we blijven natuurlijk buren en ik zeg beter 1 goede buur dan 10 verre vrienden.