Muzikale tijdmachine bij Alzheimer

Iedereen kent het wel. Je hoort dat ene liedje dat altijd op vakantie in Spanje werd gedraaid en het lijkt alsof je het zand weer tussen je tenen voelt en de zon op je huid. Of het liedje van je trouwerij, en je voelt meteen weer de vreugde van die dag. Muzikale herinneringen.

Bijna een jaar geleden zag ik de documentaire ‘Alive Inside’, over de invloed van muziek bij Alzheimer. Iets wat me ontzettend aansprak, want ik weet dat muziek een positieve invloed heeft. Veel mensen met Alzheimer die al hun vaardigheden kwijt zijn, kunnen nog wel hun muziekinstrument spelen. Noten lezen kunnen ze niet meer, maar de muziek die ze hebben opgeslagen in hun hart, kunnen ze moeiteloos spelen.
Echter, dat de invloed van muziek nog veel verder gaat, zoals ik in deze docu zag, raakte me diep. Mensen die al weken geen enkel herkenningspunt hadden, konden ineens herinneringen terughalen, door middel van muziek.

Eigenlijk zou ik in plaats van schrijven, iets heel anders willen doen. Ik zou proberen uit te vinden welke muziek jouw jeugd symboliseert. Ik zou je deze muziek laten horen en je zult zien dat je teruggaat in de tijd. Dat je je weer dat kleine meisje waant dat over de schaatsbaan krabbelt en de warme chocolademelk al ruikt. Of dat kleine jongetje dat met zijn opa op het voetbalveldje speelt, terwijl je het gras voelt kietelen aan je benen.
Want dát is wat muziek kan doen. Mensen met Alzheimer weten hun eigen naam soms niet eens meer, komen vaak in volledig isolement. Ze komen terecht in verzorgingstehuizen, maar niemand die weet wat voor leven er achter de persoon zit. Hoeveel liefde het verplegend personeel deze mensen ook geeft, ze kunnen de patiënten hun herinneringen niet teruggeven. Iets wat muziek wel kan. Doordat herinneringen gekoppeld aan muziek op een andere manier worden opgeslagen in de hersenen, blijven deze herinneringen langer ‘toegankelijk’ voor mensen met Alzheimer, hebben onderzoekers ondervonden.
Ik werd diep geraakt door de scènes waarin je dit terug ziet komen. Er werden vragen gesteld, vóórdat patiënten de muziek hoorden. Ze wisten geen van de vragen te beantwoorden; ‘I’m so sorry, I forgot..’ hoor je een van de vrouwen zeggen. Een paar minuten later, wanneer haar een koptelefoon met muziek uit haar jeugd wordt opgezet, begint ze te praten en leeft helemaal op. Ze verteld over haar schooltijd, herinnert zich het bal en waant zich voor een moment niét ziek. Dat is het mooiste cadeau wat ik kan bedenken. Ze weet weer even wie ze is.