Zondebok

Woensdagavond, kwart over elf, het perron op Schiphol loopt al snel vol met reizigers. De trein waarop ik al ruim een half uur aan het wachten ben, heeft weer eens vertraging. What else is new? Wanneer het treinstel arriveert en de deuren opengaan, zet iedereen het op ’n duwen. Ik doe gezellig mee, want zoveel mensen gaan er nooit in die coupés passen. Bovendien heb ik morgen vroeg college en is mijn nachtrust mij heilig. Nadat ik op het nippertje de laatste zitplaats in de eerste klas – ik ben soms een baldadige student – heb veroverd, gaan er diverse passagiers op de grond zitten. Heb ik even geluk!

Onder de reizigers bevindt zich een jonge vrouw die tegen mij begint praten.
Terwijl we het over de bezette zitplaatsen hebben, laat ze mij weten: „Ik mag het eigenlijk niet zeggen, maar die treinen zitten tegenwoordig zo vol door al die vluchtelingen.” Even ben ik met stomheid geslagen. Wacht even, dus als ik het goed begrijp, heeft niet een voetbalwedstrijd of seinstoring, maar ‘de vluchteling’ schuld aan de overvolle trein? Eerst kwamen de ‘vermomde’ IS-strijders hier om onze welvaart af te pakken om vervolgens ook nog alle zitplaatsen in de trein te bezetten. Nog even en onze thuisbezorgd.nl-pizza komt te laat door Syrische vluchtelingen. Het moet toch niet gekker worden.

Zo lang mogelijk heb ik de vluchtelingendiscussie proberen te vermijden. Natuurlijk word ik ook geraakt door alle hevige oorlogen en gebeurtenissen in de wereld, maar als iedereen zich ermee gaat bemoeien, is het einde zoek. Steeds vaker merk ik dat er in zulke vraagstukken hopeloos naar een zondebok wordt gezocht; zo werd Zwarte Piet al eerder bestempeld als medeveroorzaker van het racisme in Nederland. Maatschappelijke kwesties zoals Zwarte Piet belanden al snel in een snelkookpan, met als gevolg dat er geen oog meer is voor nuance of reflectie.

Ik heb nieuws: zondebokken zullen onze problemen niet oplossen. Laten we een keer bij onszelf te rade gaan. Misschien liggen de moeilijkheden in de maatschappij wel gedeeltelijk aan ons eigen handelen? Een beetje reflectie kan nooit kwaad. Deze bewuste woensdag was het Jom Kippoer, de dag van zelfbezinning in het Jodendom. Een dagje tot inkeer komen en nadenken over je eigen vergissingen. Dat zouden meer mensen moeten doen.