Stinkend rijk
Het was een mooie dag in september. Er dreven wel wat wolken in de lucht maar toch was het droog. Bovendien was het niet al te warm en niet al te koud. Daar zaten we dan, lekker knus binnen. Ik deed een spelletje met mijn kleine neefje en zijn buurtkinderen.
Kinderen zijn qua taalgebruik heel fascinerend vind ik. Op een gegeven moment vroegen ze ‘wat betekent stinkend rijk?’ Ik legde uit dat dat betekende dat je heel, heel, heel erg rijk bent. Echter hadden de kinderen nog een vraag en dat was ‘waarom is het stinkend rijk?’ Ik moest tot mijn grote spijt het antwoord schuldig blijven en ik gaf toe dat het inderdaad wel een erg rare uitdrukking is. Hierdoor werd ik nieuwsgierig en ben ik op onderzoek uitgegaan naar de etymologie, ofwel de herkomst van woorden, van stinkend rijk.
Ik heb verschillende bronnen doorgelezen en de meest voorkomende verklaring is dat vroeger veel mensen begraven werden, echter konden alleen de rijken onder de kerkvloer begraven worden omdat zij de status en allure en vooral het geld hadden om hier ook daadwerkelijk begraven te worden. Het ‘gepeupel’ moest dus buiten de kerk begraven worden. Nu is het natuurlijk de vraag waar dat ‘stinkend’ nou vandaan komt. Dat komt doordat men in die tijd nog niet goed alle gaten kon dichten dus rook men de lucht van de kadavers in de kerk van alle dode rijkaards die onder de kerk lagen. Het lijkt mij een nogal onaangenaam idee om dan in de kerk te zitten of te staan.
Ik heb nog een andere interessante verklaring gelezen en dat is dat ‘stinken’ vroeger iets heel anders betekende namelijk: ‘lekker ruiken’. Het waren inderdaad vooraanstaande lieden die lekker roken en parfums op hadden zoals Lodewijk de XIV. Het geheel tegenovergestelde van wat het nu betekent, dus ik vraag me af in hoeverre deze verklaring waar zou zijn, hoewel de taalontwikkelingen of taalveranderingen wel ontzettend traag gaan.
Een derde en laatste verklaring zou te maken kunnen hebben met de Romeinse tijd. De Romeinse keizer Vespasianus bouwde veel en verhoogde voor deze bouw de belastingen, zijn zoon Titus raadde het af om belasting op openbare urinoirs te heffen. Hierop hield Vespasianus zijn zoon een muntstuk voor en vroeg of dit geld stonk. Titus zei nee, Vespiasianus zei hierop dat deze munt uit het urinoir gevist was. Hier zou de uitdrukking ‘geld stinkt’ vandaan komen en dus ook ‘stinkend rijk’.
Het is aan jullie om de beste theorie te kiezen.