De filosofie achter het complotdenken!

Complottheorieën, je ziet ze bijna overal. Op het internet staan ze er vol mee. De nieuwe wereldorde, Pim Fortuyn is geëlimineerd door de CIA en AIDS is gemaakt door wetenschappers om homoseksuelen uit te roeien. Je kunt het zo gek niet bedenken. Maar waarom geloven mensen in deze wilde ideeën? Of beter gezegd: wat is eigenlijk de reden dat zoveel mensen in deze theorieën geloven? Zit er een steekje los bij deze mensen, of zit er meer erachter?

Wij mensen zijn ontzettend goed in het bedenken van complottheorieën. Een complottheorie is niets meer dan een gebeurtenis verklaren. Vaak heeft die gebeurtenis veel invloed op de sociale orde, waardoor mensen redenen gaan zoeken voor die gebeurtenis. Laat ik een situatie schetsen. Het is vandaag je verjaardag. Je hebt besloten om die avond je verjaardag thuis te vieren met wat vrienden. De volgende ochtend kom je erachter dat iemand jouw favoriete voetbalshirt heeft gestolen. Je bent woedend. Je zult niet rusten, totdat je erachter komt wie jouw voetbalshirt heeft gestolen. Een week later komt je beste vriend bij jouw thuis. Na zijn vertrek vind je jouw favoriete voetbalshirt die je kwijt was onder je bed. Je verdenkt je beste vriend hiervan zonder enig bewijs.

Dit gedrag zien we ook terug bij mensen die complottheorieën bedenken. Wanneer hun ‘vredige’ wereldbeeld wordt verstoord, raken ze psychisch in de war. Om dit psychisch te kunnen verdragen, wordt er gezocht naar vijanden – vaak gebaseerd op iets persoonlijks – zodat er een reden achter de oneerlijkheid zit, en niet iets wat waarschijnlijk of toevallig is.

Wat ik vaak merk is dat complotdenkers een groot wantrouwen tegenover een hogere macht hebben. Ze geloven dat die alleen maar uit zijn naar macht en niets goeds voor de mensheid willen betekenen. Deze complotdenkers zijn dan ook vaak minder vatbaar voor argumenten, en weigeren die vaak te accepteren. Een verklaring hiervoor is dat wanneer men in een ‘verklaring’ gelooft, daar meer over zal lezen. Hierdoor wordt de verklaring van de complotdenker bevestigd, waardoor het lastig wordt om een tegenargument van een ander voor zijn verklaring te accepteren.

Dus de reden waarom deze mensen complottheorieën bedenken is simpelweg om hun eigen ‘vredige’ wereldbeeld op orde te stellen. We kunnen ze dus eigenlijk niet kwalijk nemen. In ieder geval is een complottheorie eenvoudig te weerleggen. De volgende keer dat iemand beweert dat de maanlanding in scene is gezet, begrijp je in ieder geval waar zijn com