Nederlander?

Integratie is al jaren een hot item in Nederland. De vragen die gesteld worden zijn onder andere: Kun je je sterk verbonden voelen met meerdere landen en culturen of moet je er één kiezen? en: Wanneer ben je Nederlander?
Ondanks mijn multiculturele achtergrond, heeft het lang geduurd voor ik deze discussie op mezelf betrok.
Op mijn zevende verhuisde ik samen met mijn moeder vanuit Moskou naar Leiden. Op school maakte ik Nederlandse vrienden en leerde ik spelenderwijs Nederlands. Met mijn moeder bleef ik Russisch praten en ik vloog regelmatig naar Moskou om mijn opa en oma te bezoeken. Ik stond nooit stil bij mijn afkomst, tot ik een tijdje geleden ging wonen en werken in Sint-Petersburg. Daar kwam ik in aanraking met Nederlanders die voor vakantie, werk of studie tijdelijk in Rusland verbleven. Sommigen hadden het moeilijk omdat ze de taal en cultuur niet of slecht kenden en ik hielp ze waar nodig. In de buurt van deze ontheemde en vaak klagende Nederlanders, voelde ik me behoorlijk Russisch. In tegenstelling tot hen kon ik immers goed omgaan met de Russische bureaucratie en was mijn Russisch vloeiend.
In gezelschap van Russen ontdekte ik juist hoe Nederlands ik denk. We waren het vaak fundamenteel oneens over het belang van democratie en mensenrechten. Met gekromde tenen hoorde ik homofobe en racistische uitspraken aan. In het begin ging ik daar verontwaardigd tegenin, maar langzaamaan ontdekte ik dat het beter is om vragen te stellen, dan om iemand de les te lezen. Ook leerde ik Russen kennen met wie ik wél op een lijn zat. Daardoor voelde ik me wat minder een buitenlander en buitenstaander. Ik ontdekte dat ik kritisch kon zijn op mijn land van herkomst, zonder er afstand van te doen.
Inmiddels woon ik weer in Leiden. Ik voel me Rus én Nederlander en ik denk dat veel landgenoten een soortgelijk gevoel hebben. Zij voelen zich bijvoorbeeld Turk, Marokkaan of Fries en Nederlander. Uiteraard is het hier beter gesteld met de mensenrechten dan in Rusland en in vele andere landen. Maar ook in ons land vinden er zorgelijke ontwikkelingen plaats. Het is jammer dat buitenlandse wortels tegenwoordig zo geproblematiseerd worden. Een andere kleur of een ander geboorteland, maken iemand nog niet minder Nederlander. De ene identiteit sluit de andere niet uit en kiezen is nergens voor nodig. Gelukkig maar!

Anna Ravve