Nederland is Nederland niet meer

Na een draconische afscheidsgroet sloot een buschauffeur resoluut de deuren. Een vrouw bleef achter bij de bushalte omdat de desbetreffende buschauffeur haar zojuist had geweigerd om plaats te nemen in de bus. De reden van de weigering: mevrouw droeg een boerka. Afgelopen week zag ik het filmpje van deze gebeurtenis verschijnen op mijn Facebook-tijdlijn. Eventjes koesterde ik de hoop dat de buschauffeur in de reacties op zijn vingers zou worden getikt. In mijn ogen kon zijn discriminerende daad immers niet door de beugel. Met verbijstering las ik dat de buschauffeur werd afgeschilderd als een volksheld. Kretologieën als ‘’Nederland moet Nederland blijven’’ en ‘’weg met de Islam’’ passeerden in vele reacties de revue.
Maar wat is Nederland eigenlijk? Een gemiddelde Nederlander zal hoogstwaarschijnlijk denken aan onze driekleur, klompen en molens. Wie in een tijdmachine zou stappen en een middeleeuwer zou vragen naar Nederland komt bedrogen uit. Het concept Nederland werd pas in de negentiende eeuw tijdens de hoogtijdagen van het nationalisme bedacht. Voorheen had niemand enige notie van Nederland genomen. Uiteraard wordt een natiestaat niet bedacht, vormgegeven en geaccepteerd binnen een paar jaar. Decennia lang hebben intellectuelen gezocht naar elementen die ons volk zouden verbinden.
In de zoektocht naar cohesie werd onder andere teruggegrepen op de oer-Hollandse strijd tegen het water. Water als bindende factor was niet afdoende aangezien een simpele boer uit pak ‘m beet Drenthe nog nooit de zee had gezien. Ook het protestantse verleden als bindende factor kwam niet van de grond aangezien de katholieke minderheid in Nederland dit niet accepteerde. Na een lange zoektocht werd eindelijk het element gevonden dat ons tot echte Nederlanders smeedde. Tolerantie was het sleutelbegrip dat Nederlanders samenbracht. Sinds Willem van Oranje werden minderheden getolereerd en kon de mens in vrijheid leven.
Het geconstrueerde Nederland uit de negentiende eeuw bestaat niet meer. In het hedendaagse Nederland is de tolerantie ver te zoeken. We kunnen de naam van ons land beter wijzigen en zoeken naar nieuwe elementen die leiden tot eenheid. Respectloosheid en hufterigheid zijn ongetwijfeld twee factoren die onze nieuwe natie vorm zullen geven. Tevens leert de geschiedenis dat iedere nieuwe staat behoefte heeft aan helden. In het nieuwe Nederland krijgt deze buschauffeur onherroepelijk een standbeeld en een jaarlijkse bordesscène bij het Paleis op de Dam.