Bieber & Bambi

Kunst is moeilijk definieerbaar en daar kun je eindeloze discussies over voeren. Tegenoverstaande het feit dat sommige mensen in Rembrandt de ware kunstenaar zien, zie ik in veel van de oude meesters juist ware ambachtslieden, hoewel zij de naam ‘grootmeester’ absoluut waardig zijn. Toch zijn portretfotografen voor mij ook niet per definitie kunstenaars.

Kunst, in zijn algemeenheid, wordt in ieder geval bewogen door ideologie, sociologie, psychologie en geschiedenis. De enige definitie die we verder nog kunnen geven aan kunst, is dat het een creatieve uiting van een gevoel of een idee is. Wat wél makkelijk is te definiëren, is kitsch.

Een Belgische kunstenaar, die mijn waardering heeft, is René Magritte. Maar hij zat wel vaak op het randje van kunst en kitsch. In de stijl van het kubisme en surrealisme, kwamen zijn hoed en pijp geregeld als onderwerpen in zijn werken terug en het bekendste daarvan is waarschijnlijk: "ceci n’est pas une pipe". Dit werk is eigenlijk pure kitsch.

Andy Warhol was een kunstenaar die m.i. overwegend, puberaal, op zoek ging naar die grens. Met zijn uitermate gestileerde soepblikken en bananen die zijn obsessie met grote piemels uitbeelden, is Warhol voor mij (net als de pijp) een placebo. Een suggestief middel, dat geen werkzame stoffen bezit. Ofwel kitsch; het sentiment, in al zijn gladheid.

Het valt mij op dat veel (jonge) kunstenaars het sentiment als onderwerp moeten gebruiken om hun werk nog aan de man te kunnen brengen en dat doet mij pijn als kunstliefhebber. Dat is ook niet waarvoor mijn ouders mij vroeger meenamen naar musea.

De laatste keer dat ik in het Stedelijk was, in het nieuwe gebouw, zag ik dat er voor het werk van Warhol een aardig podium was neergezet. En dan vraag ik mij af hoe het Stedelijk er over twee generaties gaat uitzien.

Hangen er straks portretten van de Godfather? Zien we straks beeltenissen van idolen? En moeten we straks eerst langs 1001 schilderijen van Disneyfiguren, voordat we in de laatste ruimte eindelijk nog een gepassioneerde uitspatting te zien krijgen?

Schijnbaar kijkt de samenleving zo oppervlakkig naar kunst, dat kunstenaars het sentiment nodig hebben. En dan hoop ik maar dat de overheid ooit weer gaat subsidiëren, want zo bloedt de kunstwereld dood.