Kleine grote oorlogshelden

Mijn vader zaliger werd in 1900 geboren. Op achtjarige leeftijd sloeg difterie in het gezin toe, in die tijd een dodelijk besmettelijke ziekte. De enige remedie die werd toegepast was een plakkaat op de voordeur bevestigen met de tekst: ‘Quarantaine, difterie.’ Drie van de negen kinderen overleefden de ziekte, mijn opa en oma overleden. De drie kinderen werden in verschillende rooms-katholieke weeshuizen in het land geplaatst.

In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit waarin Nederland een neutrale positie innam. Dat belette de Duitsers niet om in Nederland fanatiek op zoek te gaan naar kanonnenvoer. Voor dat doel waren weeshuizen een waar Mekka voor de Duitsers. Onder het mom dat weeskinderen in Duitsland een vak geleerd zou worden benaderden ze de paters in het weeshuis waar ook mijn vader verbleef. Die waren tegen een financiële vergoeding maar wat graag bereid om kinderen voor de export te selecteren.

Ook mijn vader was de klos. Maar als veertienjarige knaap zag hij deportatie naar Duitsland niet zitten en nam een ongelofelijke beslissing, hij doopte zijn beide voeten in kokend water. De genezing van de ontstane verbrandingswonden wist hij jarenlang te vertragen waarmee hij uiteindelijk deportatie naar Duitsland wist te voorkomen.

In het begin van de Tweede Wereldoorlog hielp mijn vader een Joods gezin te vluchten. Een NSB-er in de straat verraadde mijn vader waarop hij werd gearresteerd en vastgezet in het Scheveningse Oranjehotel. Zijn geluk was dat in het begin van de Tweede Wereldoorlog mensen die Joden hielpen niet gelijk werden doodgeschoten maar op transport naar Duitsland werden gezet om arbeid te verrichten.

Hij wist de Tweede Wereldoorlog te overleven. Pas op hoge leeftijd deed hij voor het eerst zijn verhaal en liet de glazige huid aan zijn voeten aan me zien. Kort daarna is hij op negentigjarige leeftijd overleden. Waarom hij over zijn ervaringen altijd heeft gezwegen is me nooit duidelijk geworden. Voor mij is zijn relaas een bewijs van de vele stille helden die in moeilijke tijden er niet voor terugdeinzen om met gevaar voor eigen leven anderen te helpen.

Op 4 mei gedenken we de oorlogsslachtoffers van toen en nu, op 5 mei vieren we dat we in Nederland vrij kunnen leven. We gedenken dat nog steeds mensen in zinloze oorlogen het leven laten, dat vrijheid niet vanzelfsprekend is. Wie zijn geschiedenis niet kent herhaalt fouten uit het verleden. Dat is waarom ik het verhaal van mijn vader heb geschreven.