Jeroen Haverkort Sport 23 nov 2017, 10:08

Leestijd: 3 minuten

Taalverrijker Louis van Gaal

De kans dat we Louis van Gaal ooit als voetbalcoach terug zien lijkt klein. En dat is jammer. Niet alleen omdat er een groot vakman verloren gaat, maar ook een kleurrijk figuur. En daarom besloot Edwin Krijgsman, literair recensent voor de Volkskrant, een boek te schrijven over de ‘talenknobbel’ van Van Gaal: Ben ik nou zo slim? De taal van Van Gaal.

https://www.youtube.com/watch?v=iYAhb2BKZIE

Wat valt op aan het taalgebruik van Van Gaal?
De verpakking is vooral bijzonder. De boosheid waarmee Van Gaal praat, maakt zijn taalgebruik authentiek. In de loop van de tijd is hij weliswaar milder geworden, maar op een gegeven moment wist hij heel goed dat zijn persconferenties voor spectaculaire televisie zorgden. Zijn boosheid werd min of meer een toneelstukje.

Waaruit blijkt dat?
Toen Van Gaal met Bayern München in 2010 de finale van de Champions League bereikte, waarin ze het moesten opnemen tegen het Internazionale van José Mourinho, zei Van Gaal voorafgaand aan die wedstrijd: „Ik vind het fantastisch een man tegen te komen die mijn vriend is en die ik bewonder voor zijn werk als coach. Het is leuk voor mij dat ik José in de finale tegenkom, maar het is ook geweldig voor de media. Met ons tweeën krijg je de beste persconferenties die je je maar kunt wensen.” Hij wist dat zijn boosheid mediageniek was. Iets wat zijn pupil Mourinho van hem heeft overgenomen.

Van Gaal heeft gewerkt in Spanje, Duitsland en Engeland. Welke taal past het beste bij hem?
Van Gaal kan bot uit de hoek komen. Het hoekige Duits past daarom het beste bij hem. Hij voelde zich in ieder geval het meeste op zijn gemak bij Bayern München, strooide er met kwinkslagen. Zijn uitspraak ‘Der Tod oder die Gladiolen’ kende niemand in Duitsland, maar nu wel. Dat is dankzij Van Gaal. Die uitspraak deed hij later ook in Engeland, omdat hij dacht dat het daar ook zou werken, maar daar werd de uitspraak niet zo opgepikt als in Duitsland het geval was. Maar misschien lag dat ook wel aan het gebrek aan resultaten bij Manchester United.

https://www.youtube.com/watch?v=-VfTvBKLhvY

Bij Barcelona was hij toch ook wel redelijk succesvol?
Ja, maar Spaans is een zangerige, muzikale taal. Van Gaal walste echter alle muziek uit het Spaans. En hij was nooit echt geliefd in Catalonië. Zijn bekendste Duitse en Engelse uitspraken zijn ‘Der Tod oder die Gladiolen’ en ‘That’s another cook’. Dat zijn grappige kwinkslagen. Zijn bekendste Spaanse uitspraken zijn ‘siempre negativo, nunca positivo’ en ‘Amigos de la prensa, yo me voy. Felicidades.’ Hierin komt vooral zijn boosheid naar voren.

Is Van Gaal nu een taalverkrachter of een taalverrijker?
Als ik écht moet kiezen zeg ik: taalverrijker. Van Gaal voegt met zijn buitenlandse vertalingen van Hollandse spreekwoorden wel iets toe. Hij verkrachtte de taal niet. Volgens Barcelona-kenner Edwin Winkels was Van Gaal grammaticaal gezien beter onderlegd dan Johan Cruijff.

Je hebt Van Gaal ontleed, wat zegt zijn taalgebruik over de mens Van Gaal?
Je kunt er veel dingen uit afleiden. We hebben het al gehad over zijn boosheid en botte gedrag. Maar ook de eeuwige strijd met Cruijff komt erin naar voren. Van Gaal voelde zich altijd miskend ten opzichte van Cruijff en zocht altijd de strijd op met zijn voorganger. Bij Ajax en Barcelona, maar ook op taalgebied. Cruijff was een meester in het ‘vernederlandsen’ van de Spaanse taal. Van Gaal probeerde dat ook wel een beetje in Spanje. Zo riep hij ooit eens tijdens een training: ‘balón d’hospital!’ Maar pas in Duitsland werd Van Gaal een meester in het ‘vernederlandsen’ van die taal, net zoals Cruijjf eerder had gedaan in Spanje.

Welke uitspraak zegt het meest over Van Gaal als mens?
Toen zijn eerste vrouw Fernanda in 1994 stierf nam Van Gaal afscheid van het katholieke geloof. Hij zei: ‘Als er een God bestaat moet hij ook respect tonen voor de mens.’ Dat is nogal wat. Van Gaal roept als het ware God ter verantwoording.