Johan van Boven Sport 24 okt 2017, 12:58

Leestijd: 3 minuten

Er gebeurt altijd iets geks met de olympische vlam

In Olympia werd dinsdag de olympische vlam ontstoken en is onderweg naar Pyeongchang, waar volgend jaar de Winterspelen worden gehouden. Vijf vragen over deze traditie die niet altijd even soepel verloopt.

Waarom is er überhaupt een olympische vlam?
Volgens de overlevering waren de klassieke Olympische Spelen verbonden aan Zeus, de oppergod van de Grieken. Aan het begin van het evenement liet hij op het altaar voor zijn tempel honderd ossen branden en liet hij het vuur branden tot de Spelen voorbij waren. Sinds de komst van de moderne Olympische Spelen was het de Nederlandse architect Jan Wils die voor het eerst vuur toevoegde aan het inmiddels grootste sportevenement ter wereld. Voor de Spelen van 1928 in Amsterdam ontwierp hij bovenop de Marathontoren een grote schaal waar het vuur kon branden. Sindsdien is het olympisch vuur niet meer weg te denken.

Waar komt de fakkeltocht vanuit Olympia naar de stad die de Spelen organiseert vandaan?
Daar was in 1928 nog geen sprake van. Pas voorafgaand aan de Olympische Spelen van 1936 werd estafette van het vuur in het leven geroepen. Adolf Hitler liet actrices in Olympia optreden als priesteressen die het vuur ontstaken, precies zoals dinsdag ook weer gebeurde. Der Führer wilde op die manier aantonen dat Arische Rijk direct afstamde van de grote oude culturen. Verschillende lopers en voertuigen moesten er vervolgens voor zorgen dat de vlam op de juiste plek van bestemming kwam.

Dat kan toch nooit altijd goed gaan?
Klopt. Zo doofde de vlam per ongeluk, toen de toorts in 2012 was vastgemaakt aan de rolstoel van de Engelse paralympiër David Follet. Door een defecte brander ging het vuur uit, waarna er snel voor een nieuwe fakkel werd gezorgd. De laatste decennia is de vlam steeds vaker het doelwit geweest van politieke demonstranten. Vooral in aanloop naar de Spelen van 2008 in Peking waren er veel ongeregeldheden. Activisten die het niet eens waren met het Chinese beleid ten opzichte van Tibet zorgden ervoor dat de vlam uit veiligheidsoverwegingen meerdere keren gedoofd moest worden tijdens de estafette door Europa.

Maar stel dat de vlam niet dooft, hoe kan de fakkel zo lang branden?
Als de vlam bijvoorbeeld per vliegtuig wordt verplaatst, gebeurt dat in vier aparte lantaarns die worden bewaakt door een speciale politieofficier die gespecialiseerd is in brandbestrijding. Voorafgaand aan een nieuwe editie van de Olympische Spelen wordt de fakkel uitgebreid getest in laboratoria. De vlam is dankzij een speciale brander bestand tegen sneeuw, (lichte) regen en windstoten tot zo’n 80 kilometer per uur. Tijdens de estafette wordt niet de fakkel overgegeven, maar wordt de brander in de fakkel van de volgende aan de volgende loper, fietser, zwemmer, et cetera gezet.

Heeft het Zuid-Koreaanse Pyeongchang zich goed voorbereid op de komst van de olympische vlam?
Niet echt. Tijdens de bouw van het olympisch stadion was geen rekening gehouden met een plek voor de vlam. Bovendien bestaat het stadion voornamelijk uit hout, wat niet bepaald een veilige combinatie is met vuur. Het wordt tijdens de Winterspelen van volgend jaar dus hoe dan ook een spannende openingsceremonie.