Erik Jonk Sport 17 aug 2016, 12:33

Leestijd: 6 minuten

Naomi van As, heel lief meisje én veelvraat

Ze kan vrijdag voor de derde keer op rij olympisch goud om de nek gehangen krijgen. Marc Lammers was de eerste bondscoach van Naomi van As.

Ze was 20 jaar, vaste klant in Jong Oranje, maar nog niet eens speelster van de Hockeyhoofdklasse toen bondscoach Marc Lammers een verrassende naam in zijn selectie opnam. Naomi van As uit Den Haag. Ze is nu 33, zo’n 230 interlands verder en al tweevoudig olympisch kampioen (om over de andere prijzenberg – zie kader – maar te zwijgen). De stijlvolle 1.79 meter lange middenvelder van Laren gaat deze week voor haar derde goud op rij. Donderdag staat zij in de halve finale tegen Duitsland. Daarna, goud of niet, is het gedaan met de interlandcarrière van Van As. Recordinternational Minke Smabers (309 interlands) zal ze dus nooit passeren, maar haar staat van dienst is enorm. Metro sprak de man, die haar in 2003 zo plotseling in de Nederlandse hockeyselectie haalde.

Een spechtje

Lammers: „Ja, dat was ik. Naomi was nog een spechtje, een jonge meid van 20 die ik samen met Ellen Hoog selecteerde. Ik scoutte toen veel bij de Nederlandse jeugdteams en Naomi en Ellen behoorden tot de beteren. Ik selecteerde op kwaliteit, niet of iemand in Dames 1 speelde. Zo kwam Eva de Goede nog niet uit voor het eerste van Kampong en hockeyde Naomi bij Klein Zwitserland nog niet in de hoofdklasse. Er waren mensen die dat vreemd vonden, maar ik zei ‘Naomi is gewoon goed, ik zoek kwaliteit’. Ik volgde haar al langer en voor mij was de keuze logisch. Zij en Ellen waren nog heel frivole meisjes, grote talenten die voor de Olympische Spelen van 2004 in Athene nog net zijn afgevallen. Achteraf was het misschien goed geweest om ze voor de ervaring wel mee te nemen. Ik heb dat met Eva de Goede en Lidewij Welten in Beijing 2008 wel gedaan en je ziet hoe het nu met Jorrit Croon bij de heren uitpakt.”

Behendig en elegant

Athene werd het dus nog niet, maar Lammers zag in Van As een groot talent: „Ze was heel behendig, liep rechtop, was heel snel en ze kon met die hoge snelheid toch de techniek beheersen. Er zijn er maar een paar die dat kunnen en Naomi had het op jonge leeftijd al. Ze is ook een hele mooie speelster. Elegant en handig met passeerbewegingen om een overtal te creëren. Als ik van alle speelsters die ik heb getraind een Oranjeselectie zou moeten maken, dan zit Naomi erbij.”

Lammers vindt dat Van As puur op talent ver gekomen is en niet per se met een winnaarsmentaliteit, al heeft ze dat met haar staat van dienst wel ontwikkeld. „Ze is een sierlijke hockeyster die altijd op een flegmatieke manier onverwachte dingen doet. Naomi is geen Minke Booij die meteen voorop gaat in de strijd.”

Hoogspanning

De voormalig bondscoach vond Van As zeer fijn om mee te werken en was samen met zijn team een van de hoofdrolspeelsters in de film Goud. Daarin volgde documentairemaker Niek Koppen de Oranjevrouwen de laatste tien weken voor en tijdens het WK hockey van 2006 in Madrid. Een film, waarin het team onder hoogspanning stond en waarbij uiteindelijk toch de wereldtitel werd gegrepen. Lammers: „Naomi is een lief en gevoelig meisje, dat bleek ook in Goud. Ze had gesprekken en veel positieve aandacht nodig om te kunnen presteren. Ik vond dat mooi om mee te maken. Lief buiten het veld en zelfs een beetje verlegen, terwijl ze binnen de lijnen fanatiek, hard en agressief kan zijn.” Heeft Naomi van As eigenlijk iets dat niét goed is? Lammers: „Scorend vermogen zou ik dan zeggen. Al vanaf het begin is zij een middenvelder die niet heel veel scoort (45 in haar interlandcarrière, red.).”

Gaaf om te zien

Na Lammers’ selectie in 2003 zijn zowel Van As als Hoog er na dertien jaar nog altijd bij. „Bij speelsters als zij denk je wel ‘die gaan een jaar of tien in het Nederlands team mee’. Dat ze er nog steeds zijn, is gaaf om te zien.” Aan alles komt echter een eind, zo ook na Rio aan de interlandcarrière van Van As. In het voorjaar van 2015 wist ze dat al. „Ik ga nog anderhalf jaar proberen alles eruit te persen”, zei ze toen. Dat is gelukt, want ze is ook deze Spelen een vaste kracht bij de huidige bondscoach, de Australische Alyson Annan. Lammers verwacht geen gapend gat op het middenveld van Oranje, hoe goed Van As ook is. „Het dameshockey in Nederland heeft zich enorm ontwikkeld. Toen ik als coach begon waren we de nummer vijf van de wereld en heerste Australië. Nu is er zo’n goede opleiding, dat jonge hockeysters al klaar staan om Naomi te vervangen.”

‘Bami’ won veel (en de liefde)

Naomi van As werd in 1983 geboren in Den Haag. Haar bijnaam: Bami. Zij begon met hockey bij twee clubs in haar geboorteplaats, HDM en Klein Zwitserland. Op dit moment komt zij uit voor Laren. Haar Oranjedebuut maakte Van As in een zeslandentoernooi in Zuid-Korea en verloor daarbij op 20 juni 2003 met 0-3 van Zuid-Afrika. In 2009 werd ze uitgeroepen tot beste speelster van de wereld, een uitverkiezing die zij moest delen met de Argentijnse Luciana Aymar. Van As studeerde Mondzorgkunde en heeft een ‘bijbaan’ als tv-presentatrice van Z@ppsport.

Haar prijzenkast puilt uit. Er hangen gouden medailles in van de Olympische Spelen (2008 en 2012), wereldkampioenschappen (2006 en 2014), EK’s (2005, 2009, 2011) en Champions Trophys (2004, 2005, 2007), plus een en fors aantal zilveren en bronzen plakken.

De sport leverde Van As niet alleen veel prijzen op, maar ook de liefde. Sinds eind 2007 heeft zij een relatie met een schaatser, die hun gezamenlijke prijzenkast ook nog wel eens komt bijvullen, Sven Kramer.

Lammers kijkt Dafne

Mark Lammers (47) speelde zelf hockey bij Oranje Zwart en Den Bosch en kwam tot vijf interlands. Als bondscoach van de dames haalde hij Olympisch zilver in Athene (2004) en goud in Beijing (2008). Van 2012 tot 2013 ook nog bondscoach van de Belgische mannen (EK-zilver). Tegenwoordig geeft hij bedrijfspresentaties, interactieve workshops en geeft hij bedrijfstrainingen. Zijn insteek daarbij: wat is en hoe bereik je teamflow en een collectieve ambitie?

Lammers is op dit moment in Rio met vijftien directeuren waaraan hij vier jaar lang cursussen heeft gegeven. ,,We bezoeken een uniek bedrijf waar de baas het personeel zelf laat bepalen wat hun salaris is. We gaan eens bekijken hoe hij dat doet en of zijn werknemers verantwoordelijkheid nemen. Verder zie ik de hockeyfinale dames en de 200 meter van Dafne Schippers.”