Pim Pauwels Opvallend 18 aug 2022, 11:32

Leestijd: 3 minuten

Verstoorde gps-ontvangst? Zonnestorm bereikt vandaag de aarde

Doet jouw gps- of navigatiesysteem vandaag een beetje vreemd? Dat komt waarschijnlijk door een geomagnetische storm uit de ruimte die vandaag de aarde bereikt. Mogelijk raken daarbij navigatie- en communicatiemiddelen verstoord. Alhoewel de zonnestorm van vandaag nog enigszins meevalt, is het goed mogelijk dat de komende jaren meer van dit soort ruimtestormen de aarde bereiken, met ook meer gevolgen.

De zon is de afgelopen tijd een stuk actiever. Dat wil zeggen dat er op dat hemellichaam allerlei explosies plaatsvinden, waarbij de zon naast zonlicht ook gasbellen uitstraalt die vol magnetische kracht zitten. De aarde valt precies in de windrichting van deze straling, waardoor de magnetische gasbellen tegen het magnetische veld van de aarde kunnen botsen. Dat veroorzaakt vandaag naar verwachting een geomagnetische storm, zo waarschuwt de Amerikaanse weerdienst SWPC.

Gevolgen van zonnestorm op de aarde

Het SWPC deelt de magnetische stormen in op een schaal van 1 tot 5. Bij schaal 1 is er sprake van een minimale storm, bij schaal 5 is de impact groot. Zover zal het niet komen, verwacht de weerdienst. Waarschijnlijk krijgen we te maken met een storm op de schaal van 2 of 3. Daarbij is het goed mogelijk dat de gps-ontvangst het niet goed doet en dat communicatiesatellieten worden verstoord.

„Voor gewone gps-gebruikers zal het al bij al meevallen. Je wordt hoogstens de verkeerde straat ingestuurd. Maar voor scheep- en luchtvaart kunnen de problemen ernstiger zijn, omdat zij afhankelijker zijn van precieze gps-locaties”, zegt ruimteprofessor Stefaan Poedts tegen de Belgische zender VRT.

Een ander effect van de geomagnetische velden heeft te maken met het poollicht. Bij hevige geomagnetische activiteiten op aarde, zakt dat licht naar het zuiden en zou het poollicht in theorie ook in Nederland te zien kunnen zijn. Maar dat zal naar verwachting in ieder geval bij deze storm niet het geval zijn. Vorig jaar kon dat overigens wel.

Activiteit zon neemt toe, rond 2024 hoogtepunt

De zon gaat door een cyclus die gemiddeld zo’n 11 jaar duurt. Tijdens die periode neemt de magnetische activiteit van de zon toen en af. Momenteel neemt de zonneactiviteit toe, en rond 2024 komt het tot een hoogtepunt. Dan vinden er naar verwachting meer ontploffingen plaats op de zon en daarmee gaan meer ruimtestormen gepaard.

Dat betekent meer impact op navigatie- en communicatiemiddelen, die voor langere tijd volledig kunnen wegvallen. Hetzelfde geldt voor elektriciteitsnetwerken. Zo smolten in 1989 verschillende transformatorgebouwen in Canada door een zonnestorm, door een overbelasting van het elektriciteitsnetwerk. En heel vervelend, maar afgezien van het nemen van voorzorgsmaatregelen valt er weinig te doen tegen de zonnestormen.