Nina den Bouw Opvallend 9 mei 2022, 13:02

Leestijd: 3 minuten

Zonneactiviteit neemt snel toe: dit betekent het voor jou

De zonneactiviteit neemt toe omdat er steeds meer én vaker uitbarstingen plaatsvinden op de zon. Deze kunnen verstoringen veroorzaken bij de aarde, die satellieten, radiogolven en het elektriciteitsnetwerk kunnen beïnvloeden met zware gevolgen. Maar heeft dat effect op de processen op aarde en wat betekent het eigenlijk voor jou?

Volgens onderzoeker Eelco Doornbos, die zich voor het KNMI bezighoudt met ruimte weer, lijkt de huidige zonnecyclus sneller te stijgen dan verwacht. In dit artikel leggen we je uit wat dat precies betekent.

Wat doet een verhoogde zonneactiviteit eigenlijk?

Elke elf jaar begint op de zon een nieuwe zonnecyclus. Van een rustige periode loopt de zonneactiviteit steeds meer op, tot het een hoogtepunt bereikt. Daarna neemt de activiteit weer af en elf jaar na het beginpunt bereikt de zonneactiviteit dan weer een minimum. Momenteel bevindt de zon zich nog in het begin van deze cyclus.

Veel zonneactiviteit kan voor poollicht (ook wel noorderlicht genoemd) in en buiten de poolgebieden zorgen. „In 1859, vrijwel tegelijk met de metingen in Rome, zagen mensen zelfs het noorderlicht in het Caribische gebied”, vertelt Doornbos.

In november 2015 raakten radars van de luchtverkeersleiding in onder meer Zweden verstoord door zonneactiviteit. „Het luchtruim is toen meer dan een uur gesloten.” In extreme gevallen kan een deel van de radiocommunicatie dagenlang verstoord raken.

In de toekomst zal de zonneactiviteit voor problemen gaan zorgen

De toename in activiteit kan volgens Doornbos betekenen „dat de zonneactiviteit de komende jaren ook hoger uitkomt dan bij de vorige cyclus, die relatief licht was”. Zeker de afgelopen maand zagen de onderzoekers veel zogenoemde ‘zonnevlekken’, waar de uitbarstingen plaatsvinden. „Nu hadden die nog geen grote gevolgen voor de aarde”, zegt Doornbos. Maar de onderzoekers houden er rekening mee dat het ruimteweer in de toekomst voor problemen kan zorgen.

Echt extreem ruimteweer is de afgelopen decennia niet voorgekomen. „Hoe goed onze huidige technologie bestand is tegen extreme zonneactiviteit weten we niet precies.” Het jaar 1859 is de literatuur ingegaan als jaar met extreme zonneactiviteit. „Dat analyseren onderzoekers nu nog steeds. Een meetstation in Rome heeft toen bijvoorbeeld hele grote schommelingen gemeten in het magneetveld van de aarde. Dat zou nu voor enorme problemen kunnen zorgen in het elektriciteitsnetwerk”, legt Doornbos uit. Op zo’n gebeurtenis willen overheden en bedrijven wereldwijd voorbereid zijn.

Het KNMI kan nu ook waarschuwingen uitgeven voor extreem ruimteweer, zodat de overheid en vitale sectoren zich kunnen voorbereiden.

Heeft de stijgende activiteit effect op jou?

Voor ons op aarde levert het ruimteweer (gelukkig) geen gezondheidsproblemen op. „In de meest extreme gevallen worden vliegtuigpassagiers mogelijk blootgesteld aan straling, dat zal ongeveer evenveel zijn als tijdens röntgenonderzoeken in het ziekenhuis. Astronauten buiten de atmosfeer moeten oppassen, voor hen is het gevaarlijk”, aldus Doornbos. Wel kan het dus zo zijn dat als er weer een erg hoge mate van zonneactiviteit is, dat invloed heeft op bijvoorbeeld elektronica. Dit zorgde er in 2015 dan ook voor dat het luchtruim in Zweden een uur moest sluiten.

Voorlopig kunnen we echter nog rustig genieten van het zonnetje zonder dat we ons veel zorgen hoeven te maken.

Jumbo onder vuur vanwege ‘smoes’: ‘Geen melk door neerslagtekort’