Fleur Broeders Opvallend 25 mei 2022, 05:01

Leestijd: 4 minuten

Menstruatie nog steeds een taboe in Nederland, dit is waarom: ‘Vies, beschamend, zelfs walgelijk’

Als je het woord ‘menstruatie’ leest, wat denk je dan? Veel jongens (en mannen) in ons land hebben daar een ‘vieze’ associatie mee en geven aan dat ze de toestand vies, beschamend en soms zelfs walgelijk vinden. Daar deed Plan International onderzoek naar. De resultaten over diepgewortelde taboes en schaamte rondom menstruatie zijn pijnlijk. Een bloedeerlijk onderzoek over de menstruatieschaamte.

Het onderzoek is uitgevoerd onder 4.127 jongens en mannen tussen de 15 en 24 jaar. De jongens en mannen kwamen uit Brazilië, Indonesië, Uganda en, ja hoor, ook uit Nederland. Het onderzoek is gedaan in aanloop naar Menstrual Health Day (28 mei). Op deze dag schenken we aandacht aan het bespreekbaar maken van menstruatie.

Menstruatieschaamte

Overal ter wereld zijn er vrouwen en meisjes die menstrueren. Maandelijks zijn het maar liefst twee miljard. Is het dan geen veelvoorkomend gespreksonderwerp? Nou, niet dus. Ruim een derde van de jongens (37 procent) geeft aan dat ze vinden dat menstruatie iets is wat je geheim moet houden, blijkt uit het onderzoek.

De voornaamste reden voor de uitspraak is dat ‘menstruatie een privézaak voor meisjes en vrouwen’ is. Dit soort uitspraken brengt ons bij menstruatieschaamte (je schamen voor je menstruatie). Dat kan erge gevolgen hebben voor het welzijn en de schoolprestaties van meisjes.

Andere conclusies uit het onderzoek naar menstruatie:

• Jongens associëren menstruatie met ‘vies’ (55 procent), ‘beschamend’ (31 procent) en ‘walgelijk’ (38 procent). Maar ze vinden het ook ‘natuurlijk’ (95 procent) en ‘gezond’ (85 procent). In Nederland is het percentage voor de opvatting ‘vies’ 37 procent.
• 37 procent van de jongens vindt dat menstruatie geheimgehouden moet worden.
• Bijna een kwart van alle jongen zegt niet geïnformeerd te zijn over menstruatie.
• Ruim twee derde van de jongens geeft aan dat ze jongens of mannen weleens lelijke en negatieve opmerkingen hebben horen maken over menstruatie. 25 procent van die opmerkingen in Nederland komen van mannelijke leerkrachten.
• Maandverband kopen of ermee naar de wc lopen is gênant voor meisjes. Dat vindt ongeveer 29 procent en 41 procent van de jongens en mannen.
• Meer dan de helft van de Nederlandse jongens heeft nog nooit maandverband of tampons gekocht.
• Een grote groep Indonesische jongens en jonge mannen vindt dat meisjes en vrouwen tijdens hun ongesteldheid niet naar school/werk of een gebedsplaats kunnen.
• 55 procent van de Ugandese jongens en mannen vindt het niet oké dat een meisje ongetrouwd blijft na haar eerste menstruatie.

Er is gelukkig wel een positieve afsluiter: 92 procent van de jongens wil menstruatie normaliseren. Dat kan via een betere voorlichting op school (72 procent), gesprekken met hun ouders (69 procent) en via de media (64 procent).

Bloedserieuze problemen

Er wordt niet veel gesproken over menstruele gezondheid. Hierdoor missen miljoenen meisjes maandelijks een aantal dagen school. Dit komt door schaamte, pestgedrag, een gebrek aan maandverband (niet aanwezig of te duur) en fatsoenlijke sanitaire voorzieningen. Soms stoppen de meisjes zelfs helemaal met school.

Dat kan je ook zien op de werkvloer. Vrouwen melden zich eerder ziek dan dat zij met hun leidinggevende praten over vermoeidheid en een hevige menstruatie. Bij huisartsen trekken ze ook niet op tijd aan de bel. Dit zien we wereldwijd en dus ook in Nederland. Het houdt genderongelijkheid in stand.

Menstruatie bespreekbaar maken

„Het onderzoek illustreert dat er nagenoeg in alle vier de landen door jongens hetzelfde over menstruatie wordt gedacht, met het verschil dat de gevolgen voor meisjes in een land als Uganda ingrijpender zijn.” Dat zegt Mascha Singeling, Menstrual Health expert bij Plan International. Ze heeft het hier over meisjes die vanaf hun eerste menstruatie officieel vrouw zijn en automatisch klaar zijn om te trouwen en kinderen te krijgen.

„Jongens geven aan taboes te willen doorbreken, toch dragen zij onbewust bij aan de instandhouding van discriminerende normen. Menstruatie bespreekbaar maken is een zaak voor iedereen. Vrouwen én mannen”, vertelt de expert. Plan International gelooft erin dat meisjes en vrouwen zelf moeten kunnen beslissen over hun seksuele en reproductieve gezondheid. Ze willen de schaamte voor menstruatie wegnemen.

Plan International betrekt jongens en mannen actief bij het onderwerp. Meisjes, jongens, leraren en ouders krijgen voorlichting over menstruatie en Plan International geeft training in het maken van herbruikbaar maandverband. Ook lobbyen ze om Menstrual Health een standaard onderdeel van het schoolcurriculum te maken. Allerlei stappen om dat taboe weg te halen.

Menstruatieverlof pas in Nederland wanneer taboe weg is: ‘Betrek de mannen bij dit ‘vrouwendingetje”