Redactie Metro Opvallend 7 jul 2021, 14:01

Leestijd: 2 minuten

Hakenkruis in Instagram-filter zorgt voor nodige ophef

Een swastika-teken of hakenkruis in een filter op Instagram. Het leidt nogal tot ophef. Tegenstanders vinden het een ongepaste verwijzing naar het nazisme. De ontwerpster zelf ziet het echter als een positief symbool van Slavische volken, van nog ver voor de Tweede Wereldoorlog.

Tegenwoordig kunnen Instagram-gebruikers zelf filters ontwerpen. Het platform controleert dan het ontwerp en daarna wordt het filter actief. De Russische Anastasia Truita Tkachenko ontwierp zo’n filter. In haar ontwerp kun je je eigen lichaam met tatoeages versieren. Een kleurrijk motief met vlinders, rozen en vogeltjes. Maar klaarblijkelijk ook een swastika, oftewel een hakenkruis.

Instagram is niet langer een app om je foto’s te delen, volgens Instagram

Hakenkruis of swastika verbonden met nazisme

Wie een geschiedenisboek heeft gelezen, weet dat het hakenkruis onlosmakelijk is verbonden met het nazisme. Echter kent het hakenkruis ook een andere historie. Het swastika-teken is eeuwenoud en dateert uit de Indusbeschaving (een Aziatisch volk dat leefde in de tijd voor Christus). Oorspronkelijk staat het symbool voor geluk en voorspoed, enkele oosterse religies en maatschappelijke organisaties gebruiken nog steeds een swastika.

Je begrijpt natuurijk al waar de schoen wringt. Waar de ene culturele stroming het symbool associeert met geluk, verbinden we het in de Westerse cultuur aan de Tweede Wereldoorlog.

De Amerikaanse Sabrina Zohar probeerde het filter en was gechoqueerd. Ze is zelf Joods. „Ik begrijp waar het symbool voor staat en de meerdere betekenissen die het heeft. Maar als Joodse is het moeilijk om herinnerd te worden aan het symbool dat zo hard binnenkomt”, vertelt ze aan de Amerikaanse krant New York Post. Ook Elana, kleindochter van een Holocaust-overlevende, kan niet uitleggen „hoe aangrijpend deze beelden” voor haar zijn. De twee vrouwen roepen, samen met bijna honderdduizend volgers, op om het filter te rapporteren bij Instagram.

Instagram beschouwt filter niet als beledigend

Toch lijkt moederbedrijf Facebook hier anders tegenaan te kijken. Het filter blijkt „niet in strijd met de richtlijnen”. Een woordvoerder laat weten dat het platform het belangrijk vindt dat het swastika-teken gebruikt kan worden „in culturele context die dateert van voor het nazisme”. Het filter wordt volgens hen niet beschouwd als steun aan de nazi’s.

De ontwerpster van het filter, Tkachenko, benadrukt dat het swastika-teken een Slavisch symbool is. „Het staat voor het goede, de zon en het leven.” Ze legt uit dat de armen van de hakenkruis in de andere richting gedraaid zijn dan de armen van de naziswastiki.

Volkskrant diep door het stof na ‘hufterige karikatuur’ Maurice de Hond