Julia Osendarp
Julia Osendarp Opvallend 4 jun 2021, 
Leestijd: 3 minuten

Vruchtbaarheidscrisis: ‘Mannen hebben helft minder sperma dan hun opa’

Vuchtbaarheidscrisis onvruchtbaar sperma mannen
Foto: Unsplash

Vandaag de dag heeft de man de helft minder sperma dan zijn opa. En daardoor begeven we ons in een ‘vruchtbaarheidscrisis’. Onze levenswijze en leefomgeving hebben een zorgwekkende invloed om vruchtbaarheid en de kwaliteit van sperma bij mannen.

Wetenschapper Shanna Swan is epidemioloog en onderzoekt de relatie tussen milieu en de vruchtbaarheidsstatus. Aan de BBC vertelt ze meer over de huidige ‘vruchtbaarheidscrisis’. Met de term crisis benadrukt ze de ernst van de zaak. „In 2011 onderzochten we de concentratie sperma bij mannen. Dat getal stond toen op 47 miljoen per milliliter sperma. 39 jaar eerder bedroeg dit 99 miljoen per milliliter. Dat is een daling van meer dan een procent per jaar”, aldus de wetenschapster.

Volgens Swan is het tijd op wakker te worden. Zodra dit getal namelijk onder de 40 miljoen per milliliter komt wordt het veel moeilijker om kinderen te krijgen. „Het is dringend”, zegt ze. Zo blijkt namelijk dat mannen de helft minder sperma hebben dan hun grootvader. En vrouwen tegenwoordig in hun twintiger jaren een stuk minder vruchtbaar zijn dan hun oma was op 35-jarige leeftijd.

Wat als de biologische klok tikt? Een baby krijgen in tijd van een pandemie

Oorzaken minder sperma en onvruchtbaarheid

Bekende oorzaken van een lagere vruchtbaarheid zijn onder meer roken, alcohol, weinig sporten, een slecht eetpatroon of stress. Maar er is een andere oorzaak die wellicht veel minder bekend is. „De chemicaliën die gebruikt worden in onze omgeving en producten”, zegt Swan. Deze stoffen zitten bijvoorbeeld in verpakkingen voor voedsel of in verzorgingsproducten. Volgens onderzoek zitten deze chemicaliën, die invloed hebben op onze hormonen, in bijna alles.

„Bepaalde laagjes die we over producten doen zijn zorgwekkend. Denk aan anti-aanbaklagen of een waterdichte laag op een jas”, vertelt de wetenschapster. „Andere zijn de chemicaliën die plastic zacht maken. Ook wel ftalaten genoemd.” Ftalaten zitten in plastic flessen, cosmetica en producten met geur. Deze chemicaliën verminderen volgens Swan testosteron en hebben zelfs effect bij beginstadia van zwangerschappen.

Vruchtbaarheid zegt veel over je levensduur

Een lage hoeveelheid testosteron heeft invloed op de anatomische ontwikkeling van een baby. En kan leiden tot een kleiner geslachtsdeel bij mannen. „Deze mannen hebben ook als ze ouder worden minder zaadcellen. Daarnaast kan dit voor problemen zorgen in het geslachtsorgaan of de kans op prostaatkanker verhogen.” Conclusie is dus dat vruchtbaarheidsproblemen bij een mens al in de baarmoeder kunnen ontstaan.

De hoedanigheid van sperma bij mannen laat naast vruchtbaarheid, nog veel meer zien. Een lage hoeveelheid sperma staat in relatie met hartaandoeningen, diabetes, kanker en uiteindelijk zelfs je levensduur. Ook vergroot zwak sperma de kans op een miskraam. Swan: „De schuld wordt vaak bij de vrouw gelegd. Maar het is een gedeelde verantwoordelijkheid.”

Gezonde levensstijl middel tegen vruchtbaarheidscrisis

Maar het is nog niet verloren. Een gezonde levensstijl bevordert de kwaliteit van het sperma. Voor mannen kunnen een aantal aanpassingen in hun levenspatroon zeer effectief werken. Daarnaast blijk uit onderzoek dat de chemicaliën snel uit ons lijf verdwijnen (als je ze dus niet blijft aanvullen). „Dus als we ons bewust zijn wat we in ons lijf stoppen en dat tegengaan, dan ruimt ons lichaam het snel op”, vertelt de wetenschapster.

Tot slot vertelt Swan dat we veel kritischer moeten zijn op onze leefomgeving en het gebruik van chemicaliën. Volgens haar zijn vruchtbaarheid en leefomstandigheden onlosmakelijk met elkaar verbonden. „We zitten in een crisis, een ernstige situatie.”

 

Rijden op plastic: wetenschappers slaan dubbelslag met unieke doorbraak

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.