Shazney Redan Opvallend 22 jan 2021, 18:54

Leestijd: 2 minuten

Onderzoek: zo weet je of iemand een leugen vertelt

Een leugentje om bestwil doen we allemaal weleens. Uit een nieuwe studie blijkt zelfs dat we in een gesprek gemiddeld iedere tien minuten een leugen vertellen. Maar hoe herken je zo’n leugen nu eigenlijk?

Als je merkt dat de persoon je gedrag kopieert, dan is dat in ieder geval een teken dat iemand niet de waarheid spreekt. Dat blijkt onder meer uit het Nederlandse onderzoek, waarbij een experiment werd uitgevoerd met behulp van sensoren. „We hebben met motion capture-sensoren alle bewegingen heel precies gemeten”, vertelt onderzoekster Sophie van der Zee aan Scientias. Wat bleek? Mensen die liegen imiteren het gedrag van hun gesprekspartner. Hoe groter de leugen, hoe sterker de leugenaar de ander nabootst.

‘Liegen is zwaarder voor de hersenen’

Onderzoekers wijzen op twee mogelijke verklaringen. „Er zijn aanwijzingen dat er meer automatische processen optreden als iemand cognitief belast wordt, dus mentaal druk is met andere dingen”, zegt Van der Zee. Liegen is zwaarder voor de hersenen dan de waarheid vertellen, en dus vallen leugenaars terug op kopieergedrag.

Volgens de onderzoekster is er nog een andere mogelijke verklaring. „De leugenaar past zijn gedrag bewust of onbewust aan zijn gesprekspartner aan, om zo de kans te vergroten dat hij geloofd wordt. Spiegelgedrag is immers gelinkt aan iemand aardig vinden. En als je iemand aardig vindt, is de ander wellicht minder wantrouwig.”

Een leugentje om bestwil

Volgens Van der Zee zijn de bevindingen uit de studie best belangrijk. „Iedereen liegt af en toe. En hoewel mensen het meestal vervelend vinden als ze erachter komen dat er tegen hen is gelogen, gaan die dagelijkse leugentjes vaak om relatief onschuldige dingen, de zogenaamde leugentjes om bestwil”, zegt ze tegen de wetenschappelijke nieuwssite. Wat Van der Zee betreft hoeven die kleine leugentjes ook niet altijd ontdekt of onthuld te worden. Deze kunnen namelijk ook als een soort „sociale lijm” fungeren, waardoor je gesprekken soepeler verlopen of mensen elkaar aardiger vinden. Wel geeft ze aan dat dit natuurlijk anders is als je in het opsporings- of juridische domein gaat kijken.

Smartwatch als leugendetector

Van der Zee stelt dat het in de toekomst dankzij de studie makkelijker is om een leugenaar te ontmaskeren en dat technologie hierbij zal helpen. De sensoren die werden gebruikt voor het onderzoek zijn namelijk precies dezelfde sensoren als die in smartphones en smartwatches zitten. „Theoretisch zou je dus een smartwatch kunnen gebruiken als een soort mini leugendetector. Maar of dat wenselijk is, is natuurlijk een tweede.”

Lees ook: ‘Het gaat prima’, of ‘ik voel me brak’. Maar zijn dat wel emoties?