Redactie Metro Opvallend 20 dec 2019, 19:30

Leestijd: 3 minuten

Zwart of wit, hoe zit het met optische illusies?

Zijn ze wit of zijn ze zwart? Nederland was weer even in de ban van een optische illusie, van een paar schoenen dit keer.

Het is alweer bijna vijf jaar geleden dat het internet er maar níet uitkwam: was de jurk nou blauw met zwart of wit met goud? Illusionist Victor Mids plaatste afgelopen week een nieuw dilemma op zijn Instagram-account, van een paar schoenen dit keer. Het exemplaar is duidelijk zwart met witte opdruk, of toch niet?

View this post on Instagram

A post shared by Victor Mids (@victormids)

De bewuste foto is niet door Mids zelf gemaakt, maar door een fan. „Ik ben de laatste tijd steeds meer bezig met optische illusies, wat ertoe heeft geleid dat ik ook steeds meer van dat soort foto’s in mijn inbox krijg.” Dit exemplaar was hem ook toegestuurd. „Ik zou willen dat het mijn schoenen waren”, lacht hij.

Overigens had de illusionist ook niet gelijk door hoe het nou precies met het schoeisel zat. „Ik dacht even dat ik gek was geworden, ik zwóér dat het zwarte schoenen waren. Maar niet dus. Daar kwam ik pas achter toen ik er echt even goed voor ging zitten.”

Witte letters

Mids’ volgers kwamen er ook niet uit, wat volgens de illusionist ook logisch is. „Het komt door de witte lettertjes op de zijkant van de schoen. Als je die eerst ziet, dan stelt je brein vast dat die wit zijn. En omdat die in contrast staan met de rest van de schoen, concludeert je brein dat dat dan wel zwart moet zijn.”

Hij verwijst naar de wetenschap, waar het ‘kleurconstantie’ heet. Je brein schat kleur en contrast namelijk altijd relatief in. „Je brein ziet niet alleen een kleur, maar schat ook in op welke manier je die kleur ziet. Buiten of binnen bijvoorbeeld, dat zijn factoren die invloed hebben op hoe kleur bij je binnenkomt”, legt Mids uit.

In het geval van de schoenen corrigeert je brein de boel, waardoor je geen witte maar een zwarte schoen ziet. En hoe zorg je er dan wel voor dat je juiste kleur ziet? „Zet je scherm zo helder mogelijk en probeer je brein ertoe te zetten om zich in te beelden dat de schoen wit is. Dan kan het zo ineens omdraaien.”

Kekke illusie

Bij Mids zelf werkte dat overigens niet, die ging op zoek naar de werkelijke schoen en had zo door dat het toch écht een wit exemplaar is. Gelukkig kan ‘ie er wel om lachen. „Ik vind dit soort illusies echt heerlijk, het is fascinerend dat het allemaal een mindfuck is.” En vooral de daarop volgende discussie interesseert hem: „Die confronteert je met het feit dat iedereen z’n interpretatie van de werkelijkheid anders is.”

Mocht je nu getriggerd zijn en ook zo’n kekke illusie willen vinden, heeft Mids slecht nieuws. Zo werkt het namelijk niet: „Zo’n illusie vind je echt bij toeval.” Gelukkig is hij de slechtste niet en heeft hij nog wel een leuke optische illusie uit zijn nieuwe boek bij de hand: perfect om tijdens het kerstdiner te demonstreren.

„Het gaat om de Ebbinghaus illusie:  de grootte van je bord bepaalt hoeveel eten er op je bord ligt”, legt Mids uit. Ter illustratie laat hij twee borden zien, waarvan de een duidelijk kleiner is dan de ander. „Maar eigenlijk ligt er op het linkerbord twintig procent meer eten”, verklapt hij. „Je bord kan je brein voor de gek houden! Probeer dat tijdens het kerstdiner maar eens uit te pluizen.”